Үш-Мыйгак (Орион) деп сылдыстар бөлүү
Үш-Мыйгак (Орион) деп сылдыстар бөлүүнүң туружу болгаш сылдыстары
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]Буга биле Ийистер деп сылдыстар бөлүктериниң адаанда, кышкы үеде көстүп келир көскү сылдыстар бөлүүн Орион дээр (Үш-Мыйгак). Караңгы имир дүжүп турда, дээрниң мурнуу талазынга бот-боттарынга чоок шуушкак үш сылдыс көстүп келир. Ол үш сылдысты Орионнуң "куру" дээр. Оларны δ (дельта), ε (эпсилон), ζ (дзета) деп үжүктер-биле демдеглээр. Оларның кырынга (үстүү талазынга) көстүп келир эң-не чырык көскү сылдысты Бетельгейзе дээр. Ооң өңү кызылзымаар, ону α-биле (альфа) демдеглээр. Ооң чанында сарыгзымаар өңнүг γ (гамма) сылдысты Беллятрикс дээр, а Орионнуң "курунуң" адаанда β (бета) сылдысты Ригель дээр болгаш оон арай шоолуг чырык эвес сылдысты χ (хи) деп үжүк-биле демдеглээр. Бо сылдыстарның чырыы үшкү сылдыс хемчээлинден чырык: β (бета) (0,3), α (0,9), γ (гамма) (1,7), ε (эпсилон) (1,8), ζ (дзета) (2,0), χ (хи) (2,2), δ (дельта) (2,5) болгаш Ί (иота) (2,9). Оон арткан 90 хире сылдыстарның чырыы кончуг сула.
_%D0%B4%D0%B5%D0%BF_%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80_%D0%B1%D3%A9%D0%BB%D2%AF%D2%AF.jpg){kind=link}
Эрги шагда Орионну черлик буга-биле хүрежип турар шудургу, коргуш билбес, экер-мөге аңчы кижи кылдыр чуруп көргүзүп турган. Альдебаран деп кызыл өңнүг сылдысты көгээрей берген буганың кызыл караа кылдыр чурааш, ол буганың чоогунга бугаже шоглап турар улуг болгаш эник ыттарны база чуруп тургулаан.
Үш-Мыйгак деп сылдыстар бөлүүнүң объектилери
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]Үш-Мыйгак деп сылдыстар бөлүүнде хайгаарап болур солун объектилер-ле хөй. Оларның аразында эң-не солуну Ί (иота) сылдыстың чоогунда шын эвес хевирлиг чырык туманналчак болур. Ол туманналчак газ болгаш космос доозунундан бүткен кончуг улуг булуттар болуп турар.
Дөзү
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]- Сат М.С. Шелк невытканный (Тии чок торгу). Рассказы по астрономии. - Кызыл: Тувинское книжное издательство, 1983. - 152 с.