XIII-кү Далай-Лама

XIII-кү Далай-Лама
төв. ཐུབ་བསྟན་རྒྱ་མཚོ
Төрүттүнген хүнү	1876 февральдың 12(1876-02-12)
Мөчээн хүнү	1933 декабрьның 17(1933-12-17) (57 хар)
Чурт	Төвүт
Автограф

13-кү Далай Башкы. х.Калькутта. 1910

13-кү Далай Башкы биле дулгуяк Кадын-Хаан Цыси

13-кү Далай Башкының бүдээл кылыр чери Нечуң

13th Dalai Lama with the King of Sikkim, Darjeeling, India, c. 1900

13th Dalai Lama, Sir Charles Bell and Maharaj Kumar Sidkeong Trul-ku

Он үш дугаар Далай-Лама Чалбаа Дуптан Чамзы азы Гьялва Тубтен Гьяцо (моол. Агваан-Лувсан-Тувден-Жамц-Жиг-Врал-Ванчиг-Чойжин-Намжил (тывалаарга, Агваан-Лопсаң-Дүптен-Чамзы-Чывырал-Банчык-Шоожун-Намчыл дээр Г.С.) 1876 чылда төрүттүнген. Төвүттүң бурган шажын сургуулун десдараалай улаштыр өөренип дооскан, лхарамба кижи турган. Ол үениң делегей байдалын эки угаап билип, Төвүт чуртун чаартыр, улуг күрүнелерниң аразында демиселге бодунуң чуртун кириштирбес арганы хөй тала-биле шинчилеп турган. Харын Төвүттүң хааны болур дээш кудуктулары-биле маргыжып, оларны тиилеп, чурт иштинге, Лхасага бодунуң салдарын калбартып шыдаан. Орус чурту-биле харылзаа тудар сорулга-биле Моолга кээп, Чин Ван Хандыдоржунуң ачазы-биле Моолга кыштааш, кыдаттарның ыйыдыышкыны-биле даштыкыже үнүп шыдавайн, чурттунче ээп чанган. Харын Төвүттү Нациялар Лигазының кежүгүнү болдуруп шыдавааны хомуданчыг деп төвүттер демдеглээн боор чораан. Он үшкү Далай лама дугайында дыка хөй материал бар. Хомуданчыг чүве чүл дээрге, үе-шагның салдарындан болганы-ла ол, сагыжынга четпейн, 1933 чылда Дээрже чайылган.

Дөзү

• " К.К.Кудажы, Ю.Ш.Күнзегеш. Улуг-Хем: Тыва чогаалчыларның сеткүүлү 5-6. Доржготов "Судур". 1993чыл."