Саха кижи

Саха кижи (Саха:Сахалар,Саха Орус:Якуты), азы якуттар — Сибирьниң үндезин түрк чону, бир дугаарында саха дылга чугаалажыр.^[1]

Саха чоннуң ниити саны 470 муң хире кижи, оларның хөй кезии Саха Республикада чурттап турар.

Төөгү

Саха чоннуң тывылганы билдинмес, ынчалза-даа чаңчылчаан теория езугаар алырга, олар X-XIII чүс чылдар аразында Байкал хөл девискээринден Лена хемниң эриинче көжүп келген. Сөөлгү шинчилелдер база-ла оларның Ортаакы Лена девискээринде үндезин чурттакчылар бооп болур деп санап турар. XVII векте орустар оларның девискээринче халдап кирип келгеш, дүк үндүрүглерин болгаш өске-даа контрольдарны тургускан. Ол үениң дургузунда сахатар каш катап үймээн үндүрген, ынчалза-даа орус контроль уламчылап турган.^[2]^[3]^[4]

Культура

Чаңчылчаан болуушкуннар

Июнь санында бойдустуң, бурганнарның катап төрүттүнериниң байырлалы-биле «Ысыах» деп байырлалды эрттирип турар.

Шажын

Ол дээрге орус православие биле шаманизмниң холумаа-дыр.^[5]

Демдеглелдер

[1] ttps://bigenc.ru/c/iakuty-a01b76

[2] ttps://www.arcticphoto.com/polar-info/polar-info31.htm

[3] ttps://theculturetrip.com/europe/russia/articles/an-introduction-to-the-yakut-people Archived 2025-05-01 at the Wayback Machine

[4] ttps://study.com/academy/lesson/yakut-people-history-culture-sakha.html

[5] ttps://globe.asahi.com/article/12812992

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]