Федоров Иван

Википедия деп сайттан

Федоров Иван

Lua алдаг: expandTemplate: template "lang-cu" does not exist.

Портрет
Төрүттүнген хүнү 1510
Мөчээн хүнү 5 (15) декабрьның 1583[1]
Чурт
Автограф

Иван Фёдоров (база Фёдорович, Москвитин; 1520 (1520), Москваның Улуг княжествозу — 5 [15] 1583 декабрь, Львов, Орус воеводство, Речь Посполитая) — баштайгы орус ном парлакчыларының бирээзи.

Ынчангаш Фёдоровту «бирги орус ном парлакчызы» дээр. Иван Фёдоров — Орус хааннаашкын үезинде бир дугаар үезин айыткан «Апостол» деп парлаттынган номну кылган, оон ыңай Орус воеводствонуң Речь Посполитая деп типографияның үндезилекчизи.

Ады[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

XVI векте чөөн-славян девискээринге фамилиялар амгы үеде ышкаш тургустунмаан турда, Иван Фёдоров адын аңгы-аңгы кылдыр салып турган. Чамдыкта Руська чаңчылчааны-биле адазыныы-биле -ов («оглу») — колдуунда, үндүрген дугайында медээде москва Апостолунда Иванъ Фёдоровъ деп адап турар; в Острожск Библиязында ийи дылда, Москаның оглу Іоан Феодоров парлаан деп бижээн (др.-греч. τοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεοδώρο υἱοῦ ἐκ τῆς μεγάλης Ῥωσίας). А чамдык черлерде ол адазының адын -ович деп база Иванъ Федоровичь Москвитинъ деп кайыын укталганын немеп турган дээрзин 1570 чылдың Псалтырда бижээн. Латиннеп бижээн документилерде ол Ioannes Fedorowicz Moschus, typographus Græcus et Sclavonicus («Иван Фёдорович Московский (азы Московит), парлакчы грек биле славян»), чок болза Johannes Theodori Moscus («Иван Фёдоров (сын) Московит») деп адын салып турган.

Оон өске вариантылар база турган: Іоаннъ Феодоривичь (1578 чылдың Азбукада), Иоаннъ Феодоровичъ Москвадан парлакчы (1580 чылдың Чаа чагыгда), Іѡа́ннъ Фе́доровичь дру́карь Москви́тинъ (1574 чылдың Львовтуң үндүрүлгези). Ооң хөөрүнде Іоанъ Ѳеодоровичь друкарь Москвитинъ[2][3] деп бижээн.

Намдары[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Иван Фёдоров 1510 и 1530 чылдар аразында төрүттүнген. Ооң төрүттүнген ай, хүнү база төрүттүнген чериниң дугайында (ол ышкаш төрел бөлүүнүң дугайында) ылап шын медээлер чок. Ындыг-даа болза Фёдоров боду Москва дугайында «төрээн чери база ызыгууру» дээрзин демдеглеп, а чагааларга Улуг княжество Литовскиге чурттап тургаш безин, бодунуң адынга «москвитин» деп сөстү немеп турган.