Юкагир
Юкагирлер – мурнуу Сибирьде чурттап чоруур үндезин чон. Олар Саха Республиканың Колыма хемниң эриинде, Магадан облазында база Чукотка автономнуг округта чурттап турар. Олар ийи бөлүкке чарлып турар: Чөөн чүктүң юкагирлери (Тундраның юкагирлери) Саха Республиканың адаанда Колыма хемниң девискээринде, а Чөөн чүктүң юкагирлери (Тайганың юкагирлери) үстүнде Колыманың девискээринде болгаш Магадан областың Среднекан районунда чурттап турар. Ниити чурттакчы чону 1800 кижи.[1]
Янзы-бүрү
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]Ооң мурнунда аймак-сөөк хөй турган, амгы үеде чүгле дараазында үш аймак арткан, ынчалза-даа оларның аймак-сөөгү чоорту чидип бар чыдар.
・Вадул дээрге тундра юкагири, колдуунда иви азырап турар. Ооң чурттакчы чону 700 ажыг кижи.
・Одул – Тайга Юкагир, аңчы-чыыкчылар болуп чурттап чоруур. Чурттакчы чону 400 четпес.
Вадул биле Одулдуң ниити чурттакчы чону 1509 кижи (2002). Вадул биле Одул ийи-даа "күштүг" дээн уткалыг.
・Чувин: Олар чукча дылга чугааланыр, ынчалза-даа эгезинде юкагир аймаа. Чурттакчы чону 1087 кижи (2002). Олар кажан-бир шагда чукчалар-биле кады чурттап чораан, ам Колыма хемниң эриинге чурттап чоруурлар.
Дыл
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]Оларның боттарының дылы юкагир турган-даа болза, юкагирлерниң хөй кезии якут азы орус дылга чугаалажыр, амгы үеде юкагир дылдыг кижилерниң саны 200 эвээш.