Мартинес де Перон, Исабель

Википедия деп сайттан

Майык:Государственный деятель Мари́я Эсте́ла Марти́нес де Перо́н, Исабель кылдыр улуска билдингир (исп. María Estela Martínez de Perón; 4 февраль 1931, Ла-Риоха, Аргентина) — Аргентинаның 1974—1976 чылдарда президентизи, делегейде бир дугаар херээжен президент.

Президентиниң өөнүң ишти[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Мария Эстела Мартинес Картас (María Estela Martínez Cartas) 1931 чылдың февраль 4-те Аргентинаның соңгу-барыын чүгүнде Ла-Риохе деп хоорайга банк ажылдакчыларының өг-бүлезинге төрүттүнген. 1938 чылда ооң өг-булези Буэнос-Айресче көже берген, аңаа Мария Эстела Ку льтура институдунга эртем чедип алгаш, француз дыл болгаш хөгжүм башкызы апарган. Соонда барып ол Сервантес аттыг Национал театрның сценазынга балет бөлүкке үнүп турган. Ол үеде артистер албан шола аттыг болур ужурлуг, ооң адын «Исабель» дээр турган, хөй чылдар эрткенде ол ады-биле политикаже ол кирген[1].

1955 чылда ол келир үеде өөнүң ээзи апаар генерал Хуан Доминго Перон-биле найыралдажып алган болгаш ооң секретары апарган[1]. Ол үеде дужаалындан дүшкен Аргентинаның ийи удаа президентизи турган Перон Панамага дезип көжүп келген черинге чурттап турган, аңаа Исабель дүнеки клубка танцычы кылдыр ажылдап турган. 1960 чылда Перон-биле олар Испанияже көже бергеннер. Шажынның салдары-биле Перон 1961 чылда Исабель-биле албан огленир апарган[1]. Ол үеде Исабель оон 35 хар аныяк турган.

Перон политикаже эглип кээр деп шиитпирлеп алган, Исабель ооң даалгазы-биле Мурнуу Америка база Испанияже чоруп турган, Пероннуң кылып турар ажылынга идепкейлиг киржикчизи апарган турган[1]. Ол үеде ол философ-мистик Хосе Лопес Рега-биле найыралдажып алган. Ол Исабель президент эвес апаарга чедир аңаа улуг салдарлыг турган. Бодунуң өөнүң иштиниң салдары-биле Перон Лопести хууда секретары кылып алган, чоорту ол сайыт чедир депшээн. Соонда барып, Хосе Лопес Рега аргентин «эскадронов смерти» деп коммунизмге удур каттыжыышкынны баштаан.

Пероннуң ооң мурнунда өөнүң ишти Ева (Эвита) Перонга бодаарга, Исабель дыка соруктуг эвес, политикага идепкейлиг киришпейн турган.

Президент[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Перон 1973 чылда үш дугаар катап Аргентинаның президентизи болур деп шиипирлеп алганда, ол бодунуң өөнүң иштин вице-президент кылып алган. Ол тиилээн соонда Исабель Европа чурттарынче чедип, Перон даштыкы чурттарже чоруй баарга, ол 2 катап ооң хүлээлгелерин күүседип турган[1]. 1974 чылдың июльда Хуан Перон чок болган, Исабель Перон чайгаар хоойлу аайы-биле күрүнениң баштыңы апарган. Ону политиктиг партияларның шупту удуртукчулары деткээн, оларның иштинде Коммунистиг партияның башкарар чери, шериг кезээ, профэвилелдер. Чон мурнунга чугаа кылып тругаш, чок болган өөм ээзиниң экономиктиг болгаш социалдыг эгелээшкиннерин уламчылаарын аазаан. Ооң ол дужаалгазының хуусаазы 1977 чылдың май 25-те төнер ужурлуг турган[1], ынчалза-даа ол Аргентинаның президенти дужаалынга 1974 чылдың июль 1-ден 1976 чылдың март 24-ке чедир олурган. Генерал Хорхе Рафаэль Виделдиң организаастаан хувискаалы дээш ол дужаалындан дүжүрткен. 1981 чылда Испанияже шөлүткен.

Исабель делегейде кандыг-даа чурттуң президентизи турган бир дугаар херээжен кижи, ынчалза-даа ол кажан-даа соңгуттурбайн чораан.

Обвинения[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

2007 чылдың январьда Аргентинада 75 харлыг апарган Исабель Перонну тудуп хоругдаар деп чарлык үнген турган, чуге дизе ол президентилеп турар үезинде дыка хөй 100-100 чок болган улустуң өлгенинге киришкен деп турар[2]. Хосе Лопес коммунистерге удур ажылының үезинде дыка хөй улусту чок кылган, а Исабель ону деткип турган деп чүүлге ону буруудадып турган. Ол үеде 1500 хире коммунисттер чок болган.

2008 чылда Испанияның Национал шүүгү чери Буэнос-Айресатуң Исабель Перонну бериптиңер деп дилээн ону бээр хуусаазы эрткен дээш хандырбаан.

Демдеглелдер[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Новое время, 1974, с. 13.
  2. Биография Исабель Перон  (чедимчок шөлүг — төөгү). Хынаан 18 Беш айның 2011. Архивтээн 2010 Бир айның 17.

Литература[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  • Мария Эстела Мартинес де Перон (Люди и события) // Новое время. — М., 1974. — № 28. — С. 13.
  • Мартинес де Перон, Мария Эстела (биографические справки) // Ежегодник Большой советской энциклопедии. — М.: Советская энциклопедия, 1975. — Вып. 1975. — С. 644.
  • Guareschi, Roberto. Not quite the Evita of Argentine legend (Nov 5, 2005), С. 21.
  • Skard, Torild (2014) "Isabel Péron" in Women of Power - Half a century of female presidents and prime ministers worldwide. Bristol: Policy Press, ISBN 978-1-4473-1578-0.

Шөлүглер[эдер | вики-сөзүглелди эдер]