Водород

Википедия деп сайттан
Водород токтуг даңзыда
1
Водород
1,008
1s1
Водородтуң спектри

Водород (воъдороот, орус. Водород, лат. Hydrogenium, бурун-грек ὕδωρ — «суг» болгаш γεννάω — «төрүп, бүдүрүп тур мен») — периодиктиг системаның бир дугаар химиктиг элементизи. H кылдыр демдеглеттинер. Атомнуг дугаары 1 (бир). Водородтуң чаңгыс атомнуг хевири — Бойдуста эң-не делгереңгей элемент. Сылдыстар колдуунда водородтан тургустунган.

Водород үш изотоптуг: протий (протон) 1H (H), дейтерий (дейтрон) 2H (D), тритий 3H (T) (радиоактивтиг).

Стандарттыг температурага болгаш базыышкынга водород — өң чок, чыт биле амдан чок, токсиктиг эвес H2 деп химиктиг формулалыг чиик хей. Кислород азы агаар-биле каттай аажок кывыычал болгаш ча(ъ)стыычал. Фтор, хлор чижектиг хейлер-биле каттай база-ла частыычал. Водородтуң ковалентилиг харылзаа тургузары эки болгаш, Черде ооң хөй кезиии суг азы органиктиг бүдүмелдер чижектиг молекулярлыг каттыжыышкыннар хевиринде чоруур.

Этанолга болгаш чамдык металлдарга (демир, никель, палладий, титан, платина, ниобий) эстиичел.

Дөс[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  1. Тыва дылдың тайылбыр сөстүү (словарь). Том I, "Наука", Новосибирск 2003ч.