Хадың чүлдүзү
Хадың чүлдүзү (орус. "чага", "черный березовый гриб") аныяк хадыңнардан эвес, улуг кырган хадың ыяштарның чарлы берген уңундан үнүп турар. Ол чүлдү көгжүргей, чарыктарлыг, чочаксымаар хевирлиг, кара өңнүг, ооң дооразы 40 см, узуну 10—15 см чедир, деңзизи 5 кг чедир болгулаар. Ооң тканьнары кадыг кара-хүрең өңнүг, олар хадыңның өзээнче кирип ханыдай берген болгулаар.
Хадың чүлдүзүн амгы үеде эвээш өөренип көрген. Ооң тургузуунда чук, флавоноидтер, агарицион кислотазы бар. Оон ыңай ында будуктуг бүдүмелдер база бар деп демдеглеп турар.
Хадыңның чүлдүзүн чылдың кайы-даа үезинде чыып болур. Ынчалза-даа колдуунда ону күстен часка чедир чыыр. Ону ажык азы чылыг черге кургадыр. Медицинада оон кургаг болгаш суг эмнерни кылып үндүрүп турар. Колдуунда кезери хөлү эрткен ыжыктарга, аарыг кижиниң байдалын экижидип, деткиири-биле ажыглаар. Чамдыкта хадыңның чүлдүзүн улуг-хырыңның гастрит, оюлганнаар аарыгларынга база ажыглап турар. Ону эмчиниң сүмези-биле ажыглаар ужурлуг.
Дөзү
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]- Доржу Көк-оолович Куулар, Тана Моңгушевна Куулар - "ЛЕКАРСТВЕННЫЕ РАСТЕНИЯ В ТУВЕ"