Азербайджан чоннуң танцы-самы

Википедия деп сайттан
Кыстар самы
Эрлер самы

Азербайджан чоннуң самнары (азерб. Azərbaycan xalq rəqsləri; آذربایجان خالق رقسلری) – азербайджан чоннуң сам уран чүүлү. Азербайджан самнарының көвей кезииниң аялгалыг хемчээли — 6/8 болгаш 3/4[1], 2/4 болгаш 4/4[2] хемчээлдер база нептереңгей. Дараазында танцы-самны ылгап турар: маадыржы, хүн-бүрүде чуртталга тугайында, ажыл-иш дугайында, чоннуң чаңчылдарының дугайында, спортчу, хоровод-оюнчу[1].

Шинчизи болгаш ритминиң аайы-биле азербайджан чонунуң танцы-самнары оожум-топтуг, оожум болгаш сергек-дүрген. Азербайджан чоннуң танцы-самының тускай чуруу оларның ритмиктиг тургузуунда хамааржып турар. Азербайджан танцы-сам болза, дүрүм ёзугаар үш кезектиг: бирги кезээ далаш-дүрген, шимченгир, борбак шыйыг аайы-биле самнаар, самчы кижи бодунуң мага-бодунуң корпузундорт болгаш чоргаар кылдыр алдынып, тудар, ийиги кезээ — чаңгыс черге лириктиг туруптары (сюзме)[1] болгаш үшкү чери — катап база борбак шыйыг аайы-биле самнаары — бодунга бүзүрелдиг, далаш-дүрген, шимченгир боорда чоргаар, бедик. Самнарның көвей кезииниң аттары, ылаңгыя эрги шагның танцы-самының аттары чоннуң хөлчок ынак аң-меңи азы үнүштериниң аттары-биле адаан болур: «джейрани» — газель, «лалэ» —ховунуң мак чечээ, «беневше» — фиалка, «иннаби» — чимистин теректиң чимизи дээш оон-даа өске. Колдуунда шупту азербайджан танцы-сам — чаңгыс кижи танцылап-самнаар кылдыр тургустунган.

Демдеглелдер[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Литература[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  • Востриков П. Музыка и песня у адербейджанских татар // СМОМПК. — Тф., 1912. — Вып. 42-й.
  • Беляев В. Предисловие / Под ред. Х. Каджар. — Азербайджанские танцевальные мелодии. — Б.: Азернешр, 1937.
  • Алмасзаде Г. Г., Кагарлицкая И. Д., Мамедов Б. А., Акопов А. В. Введение // Азербайджанские народные танцы / под ред. А. Б. Бадалбейли. — Б.: Объединённое издательство, 1959.  (азерб.)
  • Исмайлов М., Карагичева Л. Народная музыка Азербайджана // Азербайджанская музыка : сб.. — М., 1961.
  • Касимов К. А. Народы Азербайджанской Советской Социалистической Республики. Азербайджанцы. Народное творчество. Народные танцы // Народы Кавказа: Этнографические очерки / Под редакцией Б. А. Гарданова, А. Н. Гулиева, С. Т. Еремяна, Л. И. Лаврова, Г. А. Нерсесова, Г. С. Читая. — М.: Издательство Академии наук СССР, 1962. — Т. II. — С. 161—163.
  • Гусейнли Б. (азерб.) Азербайджанские народные танцевальные мелодии. — Б.: Азербайджанское государственное издательство, 1965. — Т. I. (азерб.)
  • Ткаченко Т. С. Народный танец / Под ред. Н. И. Львова. — М.: Искусство, 1967.
  • Гасанов К. Н. (азерб.) Азербайджанский народный танец. — М.: Искусство, 1978.

Шөлүглер[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Медиакурлавыр