Дагылга
Дагылга – кандыг-бир чүдүлгени (Сарыг шажын, Хамнаашкын) бойдус-биле харылзаштырган тускай ёзулал. Чижээ, сарыг шажында: Дагылга дээрге Будда Шакьямуни Башкывыстың үндезилээни сарыг шажынның чурагайы, Ыдыктыг философия Өөредии, Тантра ёзулалы-биле бойдусту харылзаштырган ёзулал-дыр.
Ёзулалы
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]Сарыг шажынның Ыдыктыг судурларында бижээни-биле алырга, санскрит дылда "Нага", төвүт дылда "Лу Садаг" деп бойдус ээлери бар. Тыва чон бурунгу суг ээлери (хөл, хем, кара-суг, аржаан) – бүгү бойдустуң ээлери-биле эки харылзааны быжыглаар дээш, сарыг шажынның дагылга ёзулалын эрттирип чораан.
Дагылга ёзулалынга номчуур тускай судурларны муң-муң чүс чылдар бурунгаар энерелдиг бодхичитта башкылар: "Амылыг амытаннар бойдус ээлери-биле эптиг-эвилең, эки харылзаалыг болзун!", – дээш бижип каан.
Сарыг шажын Өөредииниң Ыдыктыг судурларында: "Бойдус ээлери дээрге кижи чаяалгазындан чавыс төрүмелдиг дириг амытаннар-дыр", – деп бижээн. Бо чүүл бойдус ээлеринге чүдүвезиниң кол чылдагааны болур. Ынчалза-даа оларга кижилерниң хүндүткелдиг эптиг-эвилең хамаарылгазы албан херек. Ынчангаш бойдустуң кандыг-даа черинге харыысалга чок, арыг-силиг эвес, чурум үрээр чоруктарны болдурбазын сагыыр.
Дөзүк
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]- Геше Лобсаң (Ловзаң) Тхүптен. "Чырык дуза - 3. Сүзүк болгаш дагылга". Тыва дылда. Кызыл: ОАО "Тываполиграф", 2012 - 200 а.