Дыт

Википедия деп сайттан
Дыт

Европей дыт.
Өзүп келген дыттың ниити хевири
Эртемде классификациязы
Делегей чергелиг эртемде ады
Типовой вид
Виды

Дыт (орус. лиственница) – Тывада арга, арыглар, эзимнерде канчаар-даа аажок нептереңгей үнүп турар болгаш улуг ыяш болур. Уну дорт, чоон, дөзүнден бажынга чедир чиңгелеп чоруткан, хөй адыр будуктарлыг, карты куу-хүреңзимээр, кылын, чиңге бүрүлер-иг, узуну - 13—45 м, өңгүр-ногаан өңнүг, дазылы чер иштинде ханы чаттылган. Үрезини чочагайларының иштинде турар. Чечектелири майда, үрезини сентябрь — октябрь айларда быжар, бүрүзү Октябрьның ийиги чартыындан эгелеп дүжер.

Дыттың тургузуунда эфирлиг үс, пинен, дипентен, сильвестрен болгаш сильвиновая кислота, чөвүрээзинде абиентиновая кислота, бүрүзүнде эфирлиг үс, пинен, борнеол болгаш борнилацетат, аскорбинниг кислота бар. Ооң картында: дубильдиг бүдүмелдер болгаш гликозид дээш оске-даа бүдүмелдер бар. Үрезининде үскүр үс бар. Дыттан алдынган эмнерни янзы-бүрү чаар эмнер кылдыр, ревматизм, чүстер аарыгларынга, радикулитке ажыглап турар.

Демдеглелдер[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Дөзү[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  1. Доржу Көк-оолович Куулар, Тана Моңгушевна Куулар - "ЛЕКАРСТВЕННЫЕ РАСТЕНИЯ В ТУВЕ"