Дюрер, Альбрехт

Википедия деп сайттан

 Альбрехт Дюрер (нем. Albrecht Dürer, 21 май 1471, Нюрнберг — 6 апрель 1528, Нюрнберг) — немец уран чурукчу, Соңгу Катап сайзырал үезиниң барыын европейжи уран чүүлүнүң эң шылгараңгай чурукчуларының бирээзи[1]. Уран чүүлдүң деңнелин дыка бедик кылдыр көдүрүп келген чурукчуларның бирээзи[2]. Уран чүүлдүң бир дугаар теоретиги[3][4]. Альбрехт Дюрерниң гравюралары делегейниң аңгы-аңгы музейлеринде болгаш улус холунда хөй[5].

Дюрер 13 харлыында. Автопортрет, 1484

Альбрех Дюрер1471 чылдың май 2-де Нюрнберг хоорайга төрүттүнген[6].

Ада-иезиниң үш дугаар төлү кылдыр төрүттүнген[7][8][9].


1477 чылдан тура Альбрехт латин школаже барып турган. Ачазы эгезинде ону ювелирлиг ажылче киирерин кызыдып турган. Ынчалза-даа Альбрехт уран чурулгаже сундулуг турган[10].


1490 чылда өөредилгезин дооскаш, Германия, Швейцария болгаш Нидерландыларга аян-чоруктап чораан[8]. Ол чоруп турар үезинде элээн хөй алдарлыг чурукчулар-биле ужуражып, арга-сүме айтырып ап чораан[9].

1494 чылдың июль 7-де катап Нюрнбергке келгеш, удаваанда Агнеса Фрей деп ачазының эмчи, хөгжүмчү болгаш механик эжиниң уруунга өгленип алган[8]. Ынчалза-даа өг-бүлезинге ажы-төл турбаан[11].


Альбрехт Дюрерниң автопортреди, 1498 чыл

1495 чылда Дюрер Нюрнбергке бодунуң мастерскаязын ажыдып алгаш, аңаа дараазында 10 чыл дургузунда бодунуң гравюраларының кол кезиин чуруп алган[12].


XV чүс чылдың сөөлгү он чылында чурукчу кезек уран чуруктарны чураан, оларның аразында: ачазы Освальд Крельдиң чуруу (1499, Старая пинакотека, Мюнхен), Фридриха III-түң чуруу (1494/97) база автопортреди (1498, Прадо, Мадрид)[13][14].

1502 чылда ооң ачазы чок болган, ынчангаш авазын болгаш ийи эр дуңмаларын боду азырап эгелээн.

Розалардан дээрбектер байырлалы. Масло, терек манза (1506)

1505 чылда Дюрер Италияже чорупкан. Венецияга элээн үр болган[15]. Венецияга немец садыгжыларның чагыы-биле "Розалардан дээрбектер байырлалы" деп чурук чуруп каан. Ол үеде венециян чурукчулардан хөйнү өөренип алган ачызында, ооң уран чурукчу салым-чаяанын өске чурукчулар үнелеп эгелээн.

Ландауэрниң алтары. 1511. уран чүүлдүң төөгүзүнүң музейи. Вена

1511 чылда Дюрер нюрнбергтен садыгжының чагыы-биле «Алтарь Ландауэра» деп чуруун чураан (Музей истории искусств, Вена)[16][9].

1507 чылдан 1512 чылдар аразында Дюрер чагыглар кылып, дыка хөй гравюраларны чураан. 1515—1518 чылдарда Дюрер чаа офорте деп техника-биле чуруурун шенээн[17][18].

Сөөлгү чылдарында Дюрер колдуу уран чурукчу кылдыр ажылдап чораан[9].

Нидерландыларга чорааш, Дюрер бир билдинмес аарыг-биле аарый берген (малярия бооп болур), ол аарыгны чуртталгазының төнчүзүнге чедир эдилээн[19].

Альбрехт Дюрер 1528 чылдың апрель 6-да чурту Нюрнбергке чок болган[20].

Альбрехт Дюрерниң сүлдези, 1523 чыл
Дюрерниң Нюрнбергте бажыңы, аңаа ол 1509 чылдан 1528 чылга чедир ажылдап, чурттап турган

Демдеглелдер[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  1. Britannica Educational Publishing. Albrecht Dürer // One hundred most influential painters and sculptors of the Renaissance. — New York: Rosen Publishing Group, 2009. — ISBN 9781615300433.
  2. Немецкая гравюра на дереве эпохи Альбрехта Дюрера. — М.: Советский художник, 1988.
  3. Головин В. Дюрер и немецкое Возрождение // М. Брион. Дюрер. — М.: Молодая гвардия, 2006. — (Жизнь замечательных людей).
  4. Матвиевская, 1987, с. 9.
  5. Затюпа С. Арт-рынок произведений Альбрехта Дюрера (русский) // ARTInvestment.ru. — 2021. Архивировано из первоисточника 4 Он айның 2021.
  6. Albrecht Dürers Umwelt. Festschrift zum 500. Geburtstag Albrecht Dürers am 21. Mai 1971. — Nürnberg: M. Edelmann, 1971. — S. 54.
  7. Albrecht Dürers Umwelt. Festschrift zum 500. Geburtstag Albrecht Dürers am 21. Mai 1971. — Nürnberg: M. Edelmann, 1971. — S. 38.
  8. 8,0 8,1 8,2 Бартрум, 2010, с. 6.
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 Дюрер А. Литературное наследие Дюрера // Трактаты. Дневники. Письма / Перевод Нессельштраус Ц.. — М.: Искусство, 1957. — Т. 1.
  10. Бартрум, 2010, с. 5.
  11. Rebel E. Albrecht Dürer, Maler und Humanist. — C. Bertelsmann, 1996. — S. 457.
  12. Бартрум, 2010, с. 6—7.
  13. Wölfflin H. Die Kunst Albrecht Dürers. — München: F Bruckmann, 1905. — S. 154—55.
  14. Dürer / Costantino Porcu (ed). — Milan: Rizzoli, 2004. — P. 112.
  15. Бартрум, 2010, с. 7.
  16. Дзуффи, 2002, с. 106—107.
  17. Бартрум, 2010, с. 80.
  18. Виппер Б. Статьи об искусстве / Вступит. статья Г. Н. Ливановой. — М.: Искусство, 1970.
  19. Бартрум, 2010, с. 92.
  20. Бартрум, 2010, с. 11.

Литература[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Орус дылда[эдер | вики-сөзүглелди эдер]
Өске дылдарда[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Шөлүлгелер[эдер | вики-сөзүглелди эдер]