Колесова, Елена Фёдоровна

Википедия деп сайттан

Елена Фёдоровна Колесова (1920—1942) — разведчик, тускай партизан отрядыныӊ диверсия кылыр бѳлүктүн командири. (шериг кезээ № 9903), Совет Эвилелинин маадыры.

Допчу-намдары[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Ярославской облазыныӊ Ярослав районунуӊ Колесово суурга 1920 чылдыӊ август 1-де тараачын ѳг-бүлеге тѳрүттүнген. Ачазы 1922 чылда чок болган. Авазы, акызы Константин, дунмазы Галина, эр дунмазы Александр биле чуртап турган. 8 харлыында Москвага даай-авазы суг биле чуртап эгелээн. (Остоженка кдумчузу 7). Фрунзе районунда № 52 школага ѳѳренип турган (2-дугаар Обыденский переулок, 14). 1936 чылда 7 классты дооскан. 1939 чылда Москваныӊ 2 дугаар башкы училищезин дооскан. (амгы Московский городской педагогический университет). Фрунзе районунуӊ №47 школага башкылап, оон вожатыйлап турган. (амгы №1521 гимназия ) Ада-чуртун Улуг дайынынга 1941 чылдан тура киришкен. 1941 чылдын октябрга чедир Москваныӊ камгалал ажылдарынга киришпишаан, эмич курстарынга ѳѳренип турган. 1941 чылдын октябрьда ийи дугаар шенелдезинде фрондуже чоруур аргалыг болган. (№ 9903 шериг кезээ), командири - майор Артур Карлович Спрогис (1904—1980) Yр эвес белеткелди эрткеш, дайызынныӊ тылынга 1941 чылдыӊ октябрь 28 чеде демир-оруктар чазылдырар, Тучково, Дорохово ѳртээлдерге, Старая Руза суурга харылзаа шугумун үзер даалгаларлыг чеде берген. Даалгазын күүседип кирипкеннер. Дараазында 9 кижиден тургустунган бѳлүк Колесовага баштадып алгаш 18 хонук Акулово — Карабузино чоогу черлерге разведканы чорудуп, оруктарны миналап турганнар. 1942 чылдын январьда Калуга облазынын девискээринге Колесникованын кирип турганы болуу дайызыннын десант болуу-биле сегиржип алыышкынга киржишкеннер. Болуктун тургузуу: Елена Фёдоровна Колесова, Антонина Ивановна Лапина, Мария Ивановна Лаврентьева, Тамара Ивановна Махонько, Зоя Павловна Суворова болгаш оскелер. Болук даалгазын куусеткеш, дайызынны бистин шериг кезектеривис келгижеге (10 армиянын кезектери) тутканнар. Тулчуушкуннун киржикчилер шупту шаӊнатканнар. 1942 чылдын март 7-де Совет Эвилелинин ВЦИК-тин даргазы М.И.Калинин Колесовага Кызыл Тук орденин тывыскан. Ола чылдыӊ марта Колесова ВКП(б) кежигууну апарган. 1942 чылдын май 1-же дунезинде 12 уругдан тургустунган диверсия кылыр партизан болуу Е.Ф Колесовага баштадып алгаш Минск облазынын Борисов районунче парашютарлыг октаттырганнар. Хондуруп турар уеде уш уруг парашют-биле хондурар дуржулга чогу-биле чок болганнар. Бирээ уруг ооргазын сыйып алган. Май 5-те ийи уруг туттургаш, гестапога суктуруп алганнар. Болуктун арткан кежигууннери тулчуп эгелей бергеннер. Ковуруглерни, поездилерни чазылдырып, полиция участоктарынче халдап, саттыныкчыларны узуткап - дээш оон-даа оске даалгаларны кууседип турганнар. Колесованы ( «атаман-десантница Лёлька» ) тутканы дээш 30 мун рейхсмарка, инек, 2 литр водка-ны фашистер аазап турганнар. Удаваанда отрядче ол чернин 10 комсомолчулары база кирип алганнар. 1942 чылдын май -ден  сентябрь 11-ге чедир болук бир ковуруг, 4 поезди, 3 машина узуткаан болгаш, 6 гарнизонче халдаашкын кылган бооп турар. 1942 чылдын сентябрь 11-де болук шыырак бжыглалдыг гарнизону узуткаар операция эгелээн. Баштай Миговщин суур чоогунга ажаап кааннар (Крупск району Минск облазы). 1954 чылда Крупки хоорайже, эштериннин чанынче, эде хооржуткен. ССРЭ-нин Дээди Човулелинин Президиумунун дужаалы-биле 1944 чылдын ноябрь 21-де «командованиенин берген даалгазын улегерлиг куусеткени, немец-фашистиг эжелекчилерге удур маадырлыг чоруу дээш» Совет Эвилелинин маадыры атты тывскан.

Шаӊналдары.[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

 ССРЭ-нин Дээди Човулелинин Президиумунун дужаалы-биле 1944 чылдын ноябрь 21-де «командованиенин берген даалгазын улегерлиг куусеткени, немец-фашистиг эжелекчилерге удур маадырлыг чоруу дээш» Совет Эвилелинин маадыры атты тывскан. Ленин болгаш Кызыл Тук, Кызыл Сылдыс орденнери.  Крупки хоорайда № 2 школада база Ярослав районуннун Мордвиново суурда тураскаалдар Балгланган черинде тураскаал демдектери.  № 2 Башкы училищезинде (амгы МГПУ) (2-й Сельскохозяйственный проезд, 4) № 47 школада (1-й Неопалимовский переулок, 10) Москванныын МГК бажынында ВЛКСМ (Колпачный переулок, 5), Москванын энергетика институдунда (Красноказарменная улица, 14) — меморилдыг самбыралар.  Крупкиде №2 школаны, Волгоградта, Москвада, Ярославльда болгаш Крупкиде кудумчу аттарын уругнун ады биле адаан. Е. Ф. Колесованын ады биле Ярослав угланыышкынныг Москваннын демир оруунда электрилиг поездини адаан.

Киирилде.[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

1.↑ Фотоэнциклопедия железнодорожного транспорта — Электропоезд ЭД2Т-0044 «имени Героя Советского Союза Елены Федоровны Колесовой»

Чогаалдар.[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Колесова Е. Ф. Письма к родным // Сражалась за Родину. М., 1964.

Литература.[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Колесова Елена Фёдоровна // Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1987. — Т. 1 /Абаев — Любичев/. — С. 698. — 911 с. — 100 000 экз. — ISBN отс., Рег. № в РКП 87-95382. Фролов Г. «Девичий фланг» // Героини: очерки о женщинах — Героях Советского Союза / ред.-сост. Л. Ф. Торопов; предисл. Е. Кононенко. — Вып. 1. — М.: Политиздат, 1969. — 447 с. Гусев А. Год за годом… Из пионерской летописи. М., 1961. Люди легенд. Вып. 1, М., 1965 Нехай Р. Алёшка-Атаман. Сорочий лес. Минск, 1968. Герои огненных лет (Очерки о москвичах — Героях Советского Союза). М., 1975. Пороженко Г. Б., Пороженко Л. Т. Их в разведку водила Лёля: о Герое Советского Союза Е. Ф. Колесовой. М.: Политиздат, 1986. 112 с.: ил. (Герои Советской Родины) Горбачёв А. Н. Колесова Елена Фёдоровна: Все письма к родным. М., 1998. Горбачёв А. Н. Герой Советского Союза Колесова Елена Фёдоровна. М., 2004. Горбачёв А. Н. Мои встречи с Леной Колесовой: воспоминания партизан. М., 2005. Горбачёв А. Н. Колесова Елена Фёдоровна: Библиография. М., 2007. Горбачёв А. Н. Герой Советского Союза Елена Фёдоровна Колесова // Шпаргалка (газета лицея № 1581), 2009, № 33. — С. 3-4 (редкие документы публикуются впервые из архива автора статьи). Олег Владимиров. До последнего патрона уничтожала немцев. Разведгруппа Лены Колесовой // Родина, № 10, октябрь 2012. стр. 65-67.

Шѳлүг[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Колесова Елена Фёдоровна (ru). Сайт «Герои страны».