Портнова, Зинаида Мартыновна

Википедия деп сайттан

Зинаида Мартыновна Портнова

Портрет
Төрүттүнген хүнү 1926 февральдың 20(1926-02-20)
Мөчээн хүнү 1944 январьның 15(1944-01-15) (17 хар)
Чурт

Зинаида Мартыновна (Зина) Портнова (1926 чылдың февраль 20, Ленинград — 10 января 1944 чылдың январь 10, Полоцк азы Горяны суур,  Витебская облазынның Полоц району ) — Совет Эвилелинниң маадыры (1958), фашистерге чажыт удурланыкчы, Белоруссияга немец-фашистерниң эжелеп алган девискээринге турган К.Е. Ворошлилов аттыг партизан отрядынның разведчиги, «Чалыы ѳжээн негекчилери» – деп чажыт организацияннын кежигүүнү.

Допчу намдары.[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

1926 чылдың февраль 20 -де Ленинград хоорайга ажылчын кижинниң ѳг-бүлезинге тѳрүттүнген. Нациязы – белорус. 1941 чылда 7 класс дооскан. 1941 чылдын июньда Витебск облазында Шумилов районунда Оболь ѳртээлинче дыштанылгазында келген турган. Немец-фашистер халдап келген соонда, Зина эжелеттинген девискээрде апарган. 1942 чылда «Чалыы ѳжээн негекчилери» организацияның кежигүүнүнче кирип, комсомолче кирип алган. Эжелекчилерге удур бижиктиг саазыннарны тарадып, оларга удур диверсия ажылын кылып турганнар. Немецтерниң билиин бедидер курстарынның чемненир черинге ажылдап кирип алгаш, организациязынның даалгазы-биле немецтерниң ижер деп турган быдаазын хораннап каан. (Чус ажыг немец офицерлер хорананып ѳлген).

Фашистер Зинаны каразааш, тудуп алгаш ол хоранныг быдааны уругнуң бодунга күш-биле ижиртипкеннер. Арай деп чорааш Зина кырган авазы суга келирге, оозу уругну тускай сигеннер ижиртип тургаш деткерип алган. Ол таварылганның соонда Портнованы партизан отрядынче чорудупкан. 1943 чылдан тура Зина К.Е. Ворошилов аттыг партизан отрядының разведчиги апарган.1943 чылдың декабрьда «Чалыы ѳжээн негекчилери» организациянның буурап душкенинге хамаарыштыр чылдагаанын тывар дээш даалгага чорааш, дедир чоруп олура, Анна Храповицкая - деп кижинниң садыпканындан фашистерге туттуруп алган. Горяны суурга (амгы Белоруссияда Полоц районунда) гестапо фашистери байысаап турар үеде, хенертен стол кырында чыткан хол боозун сегирип алгаш, аңаа олурган немец истекчини база 2 фашистерни боолап каан. Дезип бар чыда туттуруп алган. Оон соонда фашистер уругну бир ай чыгыы хилинчектээннер. 1944 чылдын январь 10-да фашистер уругну Полоцк (ѳске дѳстернии-биле Горяны суур) хоорайнын кара-бажыңынга боолап кааннар.

Тураскаалдары.[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Санкт-Петербургтуң Киров районунда кудумчуну Зина Портнованнын ады биле адаан.

1968 - 2000 чылдарда Ыракы Чѳѳн-чук пароходствозунда «Зина Портнова» - дээр пароход бар.

Оболь суурда (Беларусь): уругнуң кудумчузу, ооң адын эдилээн школа, ол школаннын хериминниң иштинде бюст, школада музей бар. Ола хоорайда Нина Азолина кудумчузунда Зина Портнованның бажыңы бар.

А215 автоорукта, Оболь суурнун чоогу (Белоруссия) тураскаал хана бар, ында чажыт организацияннын кежигүүнеринниң аттары шупту бар. Зина Портнованын база. Зина Портнанын музеи № 608 Санкт-Петербург школазында, Киров районунда.

Санкт-Петербургтуң Новгород кудумчузунда Зина Портнованның чуруу.

Шаңналдары.[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

ССРЭ-ниң Дээди чѳвүлелиннин Президиумуннун дужаалы биле 1958 чылдың июнь 1-де Зинаида Мартыновна Портновага Совет Эвилелиннин Маадыры (чок болганда) атты Ленин ордени биле катай тывыскан.

Киирилделер[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  1. ↑ Портнова Зинаида Мартыновна // Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1988. — Т. 2 /Любов — Ящук/. — С. 311. — 863 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-203-00536-2.
  2. ↑ Великая Отечественная война, 1941—1945 : энциклопедия. — 1985. — С. 559—560.
  3. ↑ Сергей Карамаев Пионеры-герои. Сводный отряд послевоенного советского детства Архивировано 19 июня 2006 года..
  4. ↑ Прудников С. В Петербурге открылся музей Зины Портновой. Вечерний Петербург (10 апреля 2015). Дата обращения 27 января 2016.
  5. ↑ граффити-художники HoodGraff. Открытка с портретом Зинаиды Портновой появился на 8-ой Советской (9 мая 2016).

Литература[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  • Портнова Зинаида Мартыновна // Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1988. — Т. 2 /Любов — Ящук/. — С. 311. — 863 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-203-00536-2.
  • Великая Отечественная война, 1941—1945 : энциклопедия / под ред. М. М. Козлова. — М. : Советская энциклопедия, 1985. — С. 559—560. — 500 000 экз.
  • Смирнов В. А. Зина Портнова / — Москва : Воениздат, 1980. — 101 с.
  • Набатов Г. Комсомолка с Нарвской заставы // Героини: очерки о женщинах — Героях Советского Союза / ред.-сост. Л. Ф. Торопов; предисл. Е. Кононенко. — Вып. 2. — М.: Политиздат, 1969. — 463 с.
  • «Салют пионерия» — М.: Издательство «Малыш», 1982.
  • Портнова Зинаида Мартыновна // Военная энциклопедия / Грачёв П. С.. — Москва: Военное издательство, 2002. — Т. 6. — С. 531. — ISBN 5-203-01873-1.
  • Солодов А. С. Девочка с косичками. — М.: ДОСААФ, 1975. — 127 с.
  • Портнова Зинаида Мартыновна // Великая Отечественная война 1941—1945: энциклопедия / под ред. М. М. Козлова. — М.: Советская энциклопедия, 1985. — С. 575. — 832 с.

Шѳлүглер[эдер | вики-сөзүглелди эдер]