Сибирь чоннарында шаманизм
Шаманизм черде хөй-хөй чоннарның аразында делгереңгей шажыннарның хевири болуп турар. Ынчалза-даа шаманизм Соңгу чүкте эң-не сайзыраңгай дээр болза частырыг эвес болур. Сибирьниң болгаш Соңгу чүктүң чоннарында болгаш хөгжүдүлгениң аңгы-аңгы чадазында турар чоннарда - ительменнерден чукчаларга чедир, якуттарда болгаш буряттарда шаманизм чер бүрүзүнде тараттынган. Ынчалза-даа шаманизм шажыны чуртталганың шупту болуушкуннарын дуглаваан.
Чижек кылдыр төрел бөлүк биле өг-бүлениң культузун ап келирге олар шаманизмден аңгы амыдырап турарлар.
Шаманизм Сибирьниң хөй-хөй чоннарында ажык-тывыш культузу-биле сырый холбаалыг. Хам кижи чүгле аарыг-ажыкты эмнээр эвес, оон аңгыда ажык-тывыштың чедиишкинниг болурун база төлге салып көрүп турган. Ынчалза-даа ажык-тывыш культузу шаманизм-биле ханы холбаашпаан. Аңчы кижи аңгы-аңгы ёзулалдарны болгаш чалбарыыштарны аңнаашкынның азазынга чалбарып тургаш боду база тудуп алган олчазын эккээр, ол кезээ шагда хам кижиниң дузазын дилевейин турган.
Шаманизмде аарыг-ажык эмнээр практика Сибирь чоннарында онза эргени ээжелеп алган.
Амгы үениң шажын шинчилекчилери шаманизмни - тускай болгаш орай шажыннарның бүзүрели деп, төрел бөлүк болгаш ажык-тывыштың культузундан-даа орай деп санап турар.
Дөзү:
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]- С.А.Токаревтиң "Ранние формы религии" деп номундан.