Убийвовк, Елена Константиновна

Википедия деп сайттан

Елена Константиновна Убийвовк

укр. Олена Убийвовк

Төрүттүнген хүнү 1918 ноябрьның 22(1918-11-22)[1]
Төрүттүнген чери
Мөчээн хүнү 1942 майның 26(1942-05-26)[1] (23 хар)
Мөчээн чери
Хамаатызы (албатызы)
Ажыл-херээ партизанка
Шаңналдары
Совет Эвилелиниң Маадыры орден Ленина

Елена (Ляля) Константиновна Убийвовк (1918 чылдыӊ ноябрь 22, Полтава — 26 мая 1942 чылдыӊ май 26, тѳрээн черинде) — Ада-чуртун Улуг дайынынныӊ киржикчизи, эжелеттирген черге немец-фашистерге удур чажыт дайынчы, Совет Эвилелиннин маадыры (чок болганда).

Допчу-намдары.[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Эмчи кижинниӊ ѳг-бүлезинге тѳрүттүнген. Ляля (кады тѳрээнери, ада-иези ынчаар адап каан) шиитпирлиг уруг турган. Полтава школазын дооскаш, Харьковтун университединче кирип алган. Аӊаа ѳѳренип тургаш Сергей Сапиго (Кызыл комиссарлар школазыннын ѳѳреникчизи) биле таныжып турган. Таныжы биле дайын уезинде эжелетирген черге кады ажылдап турганнар. 1941 чылдыӊ чайынында университеттин 4 дугаар курзун дооскаш, Полтавада авазы-ачазы суга келген. Дайын эгелээн. Фашистер Полтаваны эжелеп алырга, анаа «Непокорённая полтавчанка» - деп немецтерге удур организацияны тургускан. Эге дээрезинде организацияга 10 шаа кижи турган, чоорту ѳзүп-кѳвүдей бергеннер. Олар дайызынныӊ чепсээн оорлап, чуртакчылар аразынга фашистерге удур агитацияны чорудуп, Совинформбюроннун медээлерин тарадып турганнар. Чажыт удурланыкчылар партизан Жаровтун отряды биле харлзааны тудуп турганнар. Отряд Дикань аргаларынга турган. Жаровтун дужаалы-биле фашистерге удур бижиктиг саазыннарны тарадып, (алды ай ишти 2000 ажыгны тарадыпканнар) турганнар. Бѳлүктүн удуртукчузу Сергей Сапиго апарган. Организация кежигүүннери диверсияларны кылып, электри станциязын үреп, немецтерниӊ танк септеп турган заводун чазылдырып турганнар. Ол ышкаш немецтерге туттурганнар лагеринден 18 кызыл шеригжилерни хостааннар. Бѳлук хѳй чепсекти чыгаш, тура халыышкын кылырынга белеткенип турганнар. Фашистер оларны тудуп алыр-биле «Цеппелин» тускай бѳлүүн, «Мёртвая голова» СС дивизиязындан бѳлүктү, шпион школазындан «Орион-00220» бѳлүктү киириштиргеннер. Шупту эмиглежип тургаш 1942 чылдын май 6-да удурланыкчы бѳлүктүн кол кежигүүнерин кара-бажыннап алганнар. Ляля Убийвовкту 26 катап эттеп-соп байсааганнар. Уруг ада-иезинче 4 чагааны чорудуп шыдапкан. 1942 чылдын май 26-да Полтаваннын хѳѳрунге Елена Константиновна Убийвовкту, Сергей Терентьевич Сапигону, Борис Поликарпович Серганы, Сергей Антонович Ильевскийни, Валентин Дмитриевич Сороканы, Леонид Пузановту фашистер адып кааннар. ССРЭ-нин Дээди чѳвүлелинниӊ Президиумуннуӊ дужаалы биле 1965 чылдыӊ май 8 те Елена Константиновна Убийвовка Совет Эвилелиннин маадыры атты тывыскан.

Тураскалдары.[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  • 1.«Непокорная полтавчанка» бѳлүүнге 1967 чылдыӊ октябрь 28-те Полтавада тураскаал кылган.
  • 2.Харьковта бир кудумчуну Ляля Убийвовктун ады биле адаан.
  • 3.2013 чылда Ляля Убийвовктун чырык адынга Полтава облазыннын шанналын кылган. 2013 чылда Полтаваннын №10 школага бир дугаар шаӊналдарны тывыскан. Антон Мартынов башкы «Непокорённая полтавчанка» — «Молодость против войны» - деп документалдыг кинозу дээш шаӊналды алган.

Литература[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  • Убийвовк Елена Константиновна // Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1988. — Т. 2 /Любов — Ящук/. — С. 618—619. — 863 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-203-00536-2.
  • Левин Б. Непокорённая полтавчанка // Героини: очерки о женщинах — Героях Советского Союза / ред.-сост. Л. Ф. Торопов; предисл. Е. Кононенко. — Вып. 2. — М.: Политиздат, 1969. — 463 с.
  • Олесь Гончар. Земля гудит. Повесть об Елене Убийвовк и подпольной организации «Непокорённая полтавчанка»

Шѳлүлге[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Убийвовк Елена Константиновна // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.