Хомушку, Кенден-Сүрүң Ёзуту оглу

Кенден-Сүрүң Ёзуту оглу Хомушку

Хомушку Кенден-Сүрүң Ёзуту оглу (паспорт ёзугаар Хомушку Кенден Ястуевич) азы Кенден башкы (1916ч февраль 23, Барыын-Хемчик кожуун, Аксы-Барлык суур – 1980ч декабрь 23) — Тывага, Бурятияга сарыг шажынның өөредиин катап сайзырадырынга улуг үлүг-хуузун киириген лама башкы, Иволга хүрээниң эмчи лама башкызы.

Намдары

Ооң ада-иези Ёзуту, Сержиңмаа Хомушкулар – ажылгыр, малчын улус болгаш, муң-муң мал-маганны азырап өстүрүп чорааннар. Кенден башкы бичии тургаш-ла, "лама башкы-мен" деп ойнаар чораан болганындан ону шору апаарга, Чыраа-Булак хүрээзинче өөредип чорудупкан. Репрессиялар үезинде (1932ч соонда) ооң кады-төрээннерин байлар уруглары дээш школага хүлээп албаан, ынчалза-даа, Кенден башкы чаа үжүк-бижикти боду өөренип алгаш, дуңмазы Дажы-Сууну бижип, номчуп, санап турар кылдыр кызымаа-биле өөренип алган. Чуртталгазы дургаар сонуургалдыг долузу-биле өөренген, чугаа кырынга ажыглап билир дылдары: тыва, орус, бурят, моол дылдар; база төвүт, англи дылдар кырында материалдарны билип, номчуп алыр турган.

Кенден башкы эмнээр оъттарын колдуунда Тывадан чыып алыр турган. Төрелдериниң чугаазындан алырга ол Чадаана хемниң чанындан база Теве-Хаяа суур кавызындан чыжыргана, кодан-хаагы, чигир-сиген, эмишкээк, көк чечектер, подорожник^{очулга херек} база одө оъттарны чыып чораан..

Ол үеде хүрээге хоруглуг турган-даа болза, ол шажын эртемин ханызы-биле шиңгээдип, эмнээр мергежилди база чедип алгаш, чоорту чонунга дуза чедирип эгелей берген. Эмчилерге эмнедип чадаан улус Кенден башкыга кээп эмнедип чорааннар: Совет Эвилелиниң кайы-даа булуңундан дуза дилеп кээп турган кижилер бар.

Өөренип, ажылдап чораан хүрээлери

• Иволга хүрээзи (Бурят Республика)
• Чыраа-Булак хүрээзи

Дөзүк

1. Кара-оол Валерий Ховалыг оглу. "Ыдык күштүг Будда Бурган". — Кызыл: Ю. Ш. Күнзегеш аттыг Тываның ном үндүрер чери, 2013. – 308 а. ISBN 978-5-7655-0804-6