Шевцова, Любовь Григорьевна

Википедия деп сайттан

Любо́вь Григо́рьевна Шевцо́ва (1924 чылдыӊ сентябрь 8, Донец губерниязы Изварино суур,— 1943 чылдыӊ февраль 9, Ворошиловград облазы Ровеньки суур) — комсомол кежигүүнү, «Молодая гвардия» организациязынныӊ кежиигүүнү болгаш идекпейлиг киржикчизи, Совет Эвилелинниӊ маадыры.

Допчу намдары.[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Любовь Шевцова Краснодон районуннуӊ Изварино суурга Григорий Ильич биле Ефросинья Мироновна сугларныӊ ѳг-бүлезинге тѳрүттүнген., Люба чангыс класска Сергей Тюленин биле ѳѳренип турган. Аажы-чаны хоглуг, спортчу маргылдааларга болгаш бот-тывынгыр концертерге киржип, чалыылар бѳлгүмүнге барып турган. Ада-чуртуӊ Улуг дайынында эмчи сестраларынныӊ курзун доозуп алган. Краснодоннуӊ эмчизинге сестралап ажылдап турган. 1942 чылдын февральда Любовь Шевцова ВЛКСМ кежигүүнүнче кирип алган. 1942 чылдыӊ августа Краснодон райком комсомолдуӊ саналы-биле Ворошиловград партизан болгаш чажыт ажылдакчы кылдыр белеткээр школазынче чоруттурган. Аӊаа радист ажылын шиӊгээдип алган. 1942 чылда Шевцова чажыт ажылдакчыларныӊ харылзаазын тудары-биле эжелеттирген Ворошиловград девискээринге артып каар даалга алган. Уруг Тѳпче чажыт бѳлүктүӊ чыган чугула медээлерин дамчыдар хүлээлгелиг турган. Август ортузунда чажыт удурланыкчыларныӊ чыглып турган квартиразынга частырыг тургустунуп келген соонда Щевцованы кара-бажыннаар айыыл тургустунуп келген. Бѳлүктүң удуртукчузу-биле харылзааны тударын оралдашкан соонда, Люба Краснодонче чоруур ужурга таварышкан. Краснодонга келгеш Люба аныяктарнын чажыт удурланылга бѳлүү биле харылзааны тудуп, ол «Молодая гвардия» организациязыннын штавыннын идекпейлиг киржичизи апарган. Любовь Шевцова фашистерге удурланган бижиктерлиг саазыннарны тарадып, эм-таӊны тып, разведканы чорудуп турган. Сергей Тюленин, Виктор Лукьянченко биле 1942 чылдыӊ декабрьда ажыл биржазын ѳртедиир диверсияга киришкен, ола дораан немец офицерлер чыглып турган кежээки клубка келгеш, оларга ырлап, ѳртенип турган чүүлден оларнын кичээнгейин чардыктырган. Аныяк гврадейжилернин чоруткан операциязынныӊ түнелинде Германияже чорудар деп турган 2000 муӊ хире оолдар, уруглар камгалаттынып алдынган. Люба чангыс эвес удаа Ворошиловградче, Каменскче база ѳске-даа чурталга черлеринче барып, партизаннар биле харылзааны тудуп турган. Ынчалза-даа фашистерге удур бир бѳлуктун кежигүүнүннүӊ серемче чок болганындан Шевцовага катап база айыыл диргелип келген. 1942 чылда фашистер Любаннын бажыӊынга кээп, уругнун дугайында айтырып апарганнар. Люба хоорайдан чоруур сорулга салып, рацияны Краснодондан алгаш баарын кызыткан. Бѳлүктүӊ дуртукчузу-биле харылзаа тудуп шыдаваан болгаш, рацияны ол узуткап каапканын уруг билбээн турган. 1943 чылдын январь 8-те Любовь Шевцованы полиция тудуп алган. Фашистер уругну кол харылзаа тудар кижи - деп билгеш, чажыттар билип алыры-биле дыка үр хилинчектеп шаг болганнар. 1943 чылдын январь 31-де Любовь Шевцованы Дмитрий Огурцов, Семен Остапенко, Виктор Субботин-биле Ровеньки хоорайга онза кадарып тургаш эккелгеннер. Ферваль 9-те оларны үр хилинчектээн соонда хоорай кыдыынга, арга иштинге боолап каапканнар. Любовь Щевцова Ровеньки хоорайнын тѳвунде «Аныяк гвардия» скверинде, фашистернин ѳлүргени акы-дунма хѳѳрүнде ажаатынган.

Шаӊналдары.[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

ССРЭ-нин Дээди чѳвулелинниӊ Президиумуннун дужаалы биле 1943 чылдыӊ сентябрь 13-те Совет Эвилелиннин маадыры атты тывыскан. Катай Ленин ордени.

Тураскаалдары[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  • А. Фадеевтин «Молодая гвардия» романынныӊ маадыры, ола романныӊ кинозунуӊ, (режиссеру С. Герасимов), телесериалдыӊ (режиссеру Л. Пляскина) маадыры.
  • Калининградта, Днепропетровскиде, Луганскиде, Волгоградта, Красноярскиде, Владикавказта, Воронежте, Новосибирскиде, Нижний Новгородта, Ульяновскиде уругнун ады биде кудумчуларнын адын адаан.
  • 1972 чылда агаарлаар, селгүүстээр катер ады «Люба Шевцова» кылдыыр адаан (портузу — Ялта), 2011чылдан тура ажыглалда чок.
  • В 2017 чылда Луганск Республиканныӊ почтазы  «Молодая Гвардия 75 лет» - деп маркалар үндүрген. Ол маркаларныын бирээзи Л. Шевцовага тураскааткан.

Литература[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  • Шевцова Любовь Григорьевна // Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1988. — Т. 2 /Любов — Ящук/. — С. 769—770. — 863 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-203-00536-2.
  • Жариков Л. Краснодонские страницы // Героини: очерки о женщинах — Героях Советского Союза / ред.-сост. Л. Ф. Торопов; предисл. Е. Кононенко. — Вып. 1. — М.: Политиздат, 1969. — 447 с.
  • Вернеева С. А. А роль была назначена войной: повесть о Любе Шевцовой. — Донецк: Донбасс, 1989. — 165 с.

Шѳлүлге.[эдер | вики-сөзүглелди эдер]