Юстинианның көвүрүү (Сакарья)
|
Юстинианның көвүрүү | |
|---|---|
 | |
| 40°44′24″ с. ш. 30°22′12″ в. д.HGЯO{{#coordinates:}}: нельзя иметь более одной первичной метки на странице | |
| Место расположения | Сакарья[d] биле Сердиван[d] |
Юстинианны көвүрүү (Беш-көвүрүг) — Анатолияда Сакарья хемни кежир орай Рим үезиниң көвүрүү (амгы Турция). Ону Чөөн Римниң императору Юстиниан I (527—565 чч) найысылал Константинополь болгаш империяның чөөн талазында черлери-биле харылзааны экижидери-биле туттурган.
2020 чылда Юстинианның көвүрүү ЮНЕСКО-нуң Бүгү делегей чергелиг салгал даңзызынче кирген.
Турар чери база төөгүзү
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]Юстинианның көвүрүү Анатолияның соңгу-барыын талазында, бурунгу Вифиния деп аттыг черде, Адапазарыдеп хоорайдан мурнуу-барыын талазынче 5 километр. Амгы үеде көвүрүг Сапанджа деп хөлден үндүр агып чыдар улуг эвес Чарк-Дереси деп (шаанда Мелас деп адаар) хемчигешти кежилген; Сакарья хемниң амгы үеде калбак уну чөөн талазынче 3 километр чыла берген.
Бурунгу үеден ортаа чүс чылдарга чедир көвүрүг кончуг улуг сорулгалыг турган: ол Босфордан Рим империязының чөөн талазында девискээрлеринче баар чугула шеригжиттинген оруктуң кежилишкен черинге турган, ынчан ол черлерже Сасанидтер империязы кыжанып турган үе. "Даш көвүрүгнү тудар мурнунда аңаа ыяш көвүрүг турган. Хем улгаткаш, буура шаап-ла турар, ооң хайындан хөй улус чок болган" - деп Прокопий Кесарийский бижээн.
Көвүрүгнуң туттунган чылын ол үениң авторларының бижээн чүүлдеринге даянып, ылап тодарадып болур. Павел Силенциарий, Агафий Миринейский, Феофан, Прокопий Кесарийский деп бижээчилерниң медээлери-биле көвүрүгнү 554 чылда тудуп эгелээш, 562 чылда дооскан болуп турар.
Конструкциязы
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]Көвүрүг чугай дажындан туттунган. Узуну - 429 м, калбаа 9,85 м, бедии 10 м чедир. Көвүрүг 7 кол баганада туттунуп турар. Баганалар аразы 23-тен 24,5 м хире. Амгы үеде Чарк-Дерези деп хемчигеш барыын талазында баганалар аразы-биле агып чыдар. Көвүрүгнүң чөөн талазы демир-орук тудуунуң уезинде кезеглей үрелген болуп турар.
Галерея
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]
Демдеглелдер
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]Литература
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]- Froriep, Siegfried (1986), Ein Wasserweg in Bithynien. Bemühungen der Römer, Byzantiner und Osmanen, Antike Welt, 2nd Т. Special Edition: 39–50
- de Laborde, Léon (1838), Voyage de l’Asie Mineure, Paris, с. 32–34 & Table XIV, Nrs. 30–31
- Moore, Frank Gardner (1950), Three Canal Projects, Roman and Byzantine, American Journal of Archaeology (Archaeological Institute of America) . — Т. 54 (2): 97–111, DOI 10.2307/500198
- Whitby, Michael (1985), Justinian's Bridge over the Sangarius and the Date of Procopius' de Aedificiis, The Journal of Hellenic Studies (The Society for the Promotion of Hellenic Studies) . — Т. 105: 129–148, DOI 10.2307/631526