Telegram

Википедия деп сайттан
Telegram-ның логотиви

Telegram — медеглелдер болгаш янзы-бүрү форматтарлыг медиафайлдар-биле солчур кроссплатформнуг мессенджер[1]. Android, iOS, Windows Phone, Windows, macOS болгаш GNU/Linux платформаларында Telegram-ның капсырылгазы бар[2]. Мессенджер ажыглакчыларга медеглелдер, аудио-медеглелдер, чуруктар, фото-чуруктар, биидеңнер, стикерлер болгаш кандыг-даа форматтарның файлдарын чоргузарының база аудо- биле видео-звоноктар кылырының аргазын берип турар.[3][4]

2020 чылдың апрель төнчүзүнде сервистиң ай санында активтиг ажыглакчыларының саны 400 млн чедип турган[5]. 2017 чылда августа Telegram-ның чогаадыкчызы Павел Дуров бодунуң телеграм-каналынга сервистиң ажыглакчыларының саны хүнүң-не 600 муңга көвүдеп турар деп медеглел кылган[6][7].

Romir дээр шинчилел холдингизиниң 2018 чылдың февральының медээлери-биле Россияда Telegram-ның ажыглакчылары хүнде Telegram-че ортумаа-биле 10-11 минута чарып турар. Telegram-ның популярлыының эң улуг хуузу 18-24 харлыг улуска кээп турар. Москвада ооң популярлыы арткан хоорайларга бодаарга 2 каттап улуг, ылангыя 34-44 харлыг улус аразында[8].

Төлевилелди Павел Дуров акшаландырып турар[9][10], акшаландырыышкынның чылда хемчээли 12 млн доллар[11].

Хөөрежилгелерге медеглелдер чорттурунуң ангыда, Telegram-га кызыгаарлаашкын чокка файлдар шыгжап, каналдар (микроблогтар) чорудуп, бо(о)ттар кылып ажыглап болур.

Telegram ужаш шылтыде каласаш лиеш. Тидыже пайдале лиеш, каласен колтен гын, але тудын шол: могай айдеме спойлер информаций ашнат. Ӧрдыж еҥ огыл тыгай лудын каласе, ончал смартфон (гын, конешне, те текст ончыктымо годым тудо шкетын огыл)[12]

2018 чылдың апрель 16-дан 2020 чылдың июнь 18-ке чедир Россияның девискээринге Telegram-ның ажыглаашкыны кызыгаарлаттынып турган.

Төөгү[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Ук төлевилелди «ВКонтакте» дээр ниитилел четкиниң үндезилекчи Павел Дуров чогааткан. The New York Times-ка (Нью-Йоркта үнүп турар американ солун) интервью берип тургаш, Телеграмның баштайгы идеязы 2011 чылда-ла бажыының эжиинче спецназтар кээп турда келген деп чугаалаан[13]. Олар чоруптарга-ла, Дуров аккызынга ооң дугайында бижээн. Аккызы-биле харылзажыптар айыыл чок арга чок деп ынчан билген. Сервис Николайның, Дуровтуң аккызының, чогааткан MTProto дээр шифрлээшкин технологиязынга үндезилеп тургустунган[1][14]. Телеграмның боду болза Digital Fortress-тиң, Павелдиң компаниязының, MTProto-ну улуг чүдүрүглерге шенээр дээн эксперимент турган.

2013 чылда август 14-те iOS платформазынга Telegram-ның бирги клиентизи үнген.

Октябрьда төлевилелдиң веб-сайтызы ажыттынган болгаш Telegram-ның бирги официалдыг Android-версиязы бараалгаттынган[15][16].

Ноябрьда «TJournal»-дың медээлери-биле Telegram-ның кииртиишкиннериниң саны 1 миллион турган[17].

2014 чылда октябрь 15-те Telegram-че псевдонимнерниң деткимчези неметтинген, ынчангаш телефоннуң дугаарын билбейн-даа ажыглакчылар-биле харылзажып болур апарган. Веб-клиентизи ажылдап эгелээн[18].

2015 чылда январь 2-де стикерлер деткимчези неметтинген. Эгезинде капсырылгада 14 стикер турар, ажыглакчы бүрүзү оларны модификациялаар азы бодунуң стикерлерин немээр аргалыг апарган. Арткан мессенджерлерден ангыда, Telegram-да стикерлер долузу-биле халас[19].

2016 чылда февральда Павел Дуров мессенджерни 100 миллион кижи ажыглап турар, оон ангыда сервис хүннүң-не 15 миллиард медеглел дамчыдып турар деп чарлаан. 2015 чылда сентябрьда Telegram хүнде 12 миллиард чагаа чорудуп турган[20].

2016 чылда майда медеглелдерни эдериниң аргазы тыптып келген. Чагааны чорутканындан бээр өскертилгелерни 2 хонук иштинде киирип болур, медеглелге тускай демдек тыптып кээр[21].

2016 чылда ноябрь 22-де Telegraph дээр проект ажылдап үнген. Telegraph — блог-платформа; публикациялар кылыр, чуруктар салыр арга берип турар халас херексел.

2017 чылда январь 3-те болбаазырадыкчыларның бирээзи медеглелдерни балаарының аргазын немээн[22]. Чорудукчу медеглелди балаан соонда хүлээкчи ону көрүп шыдавас.

2017 чылда май 16-да Telegram-ның администрациязы Россияның күрүне органнарынга ажыглакчыларнының дугайында информацияны Telegram бербес деп чарлаан[23].

2017 чылда июнь 28-те Роскомнадзор Telegram-ны «Информация тарадыкчыларының реестиринче» киирген[24].

2017 чылда сентябрь 27-де Дуров ФСБ шифрлээн чагааларны номчуур арганың дугайында информацияны бээрин негээн деп медеглел кылган[25].

2017 чылда октябрь 11-де Android биле iOS-ка translations.telegram.org дээр чаа платформа дузазы-биле белеткээн орус дыл кырында версиязы үнген. Ынчангаш, медиаплеерниң даштыкы хевири өскерилген болгаш геопозиция-биле үлежир арга тыптып келген[26].

2017 чылда октябрь 16-да Москваның Мещанский районунуң суду мессенджерни ажыглап турар алды телефон дугаарынга хамаарыштыр шифрлээн чагааларны номчуур информацияны ФСБ-ге бээринден ойталаан дээш Telegram-ны 800 муң рубль торгалага онаан[27]. Ол таварылга дугайында комментарий берип тургаш, Дуров ФСБ-ниң негелделери РФ-тиң Конституциязынга чөрүшкек деп санааш, ол айтырыг-биле ажылдаксап турар юристерни харылзажыптар кылдыр дилээн[28].

2017 чылда ноябрьда бир Telegram-канал аудио-пират чорук дээш блоктаттынган[29].

2018 чылда март 20-де Россияның Дээди суду ФСБ-ниң негелделери хоойлуга дүгжүп турар деп хүлээн[30]. Ол-ла хүнде Роскомнадзор Telegram 15 хонук иштинде шифрни ажыдар дүлгүүрлерни ФСБ-ге тыпсып бербес болза, Telegram Россияның девискээринге блоктаттына бээр деп ону медээлээн.[31]. Мессенджерниң чогаадыкчызы шифрни ажыдар арганы тыпсырын ойталаан[32].

Тайылбыр[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  1. 1,0 1,1 Telegram: новый мессенджер от Павла Дурова // Slon.ru, Юрий Болотов, Aug 23, 2013
  2. Список приложений Telegram (6 February 2014).
  3. Telegrame ссылкӑна мӗнле тумалла?
  4. Молан тыгай Telegram, кузе тудым кучылташ, тудо мо кӱлеш, тудын ойыртемже да бизнес
  5. Аудитория Telegram достигла 400 млн человек
  6. Durov's Channel. Telegram. Хынааны 2020 Үш айның 18.
  7. Павел Дуров: Каждый день аудитория Telegram увеличивается на 600 тысяч человек, Inc. (2017-08-02). Хынаан 10 Он айның 2017.
  8. Определена основная аудитория Telegram в России (орус). Хынаан 13 Февраль 2018.
  9. Сергей Лютых. Телеграмм нашего времени, Лента.ру (2015-04-06). Хынаан 12 Дөрт айның 2015. «… сейчас Telegram Дуров поддерживает из своего кармана.».
  10. «Pavel Durov, …, supplied Telegram with a generous donation through his Digital Fortress fund, so we have quite enough money for the time being.»
  11. Как Павел Дуров заработает на бесплатном Telegram, ДП (2015-09-22). Хынаан 16 Он бир айның 2015. «содержание мессенджера обходится ему в $12 млн ежегодно».
  12. Шолып каласем Telegram
  13. Дуров: «Я задумался о своём будущем в России, когда к двери пришёл спецназ», TJournal, The New-York Times (2014-12-02). Хынаан 5 Он ийи айның 2014. Archived 2015-05-22 at the Wayback Machine
  14. Американская компания Павла Дурова запустила мессенджер для смартфонов Telegram. Этот проект никак не связан со «В контакте» // Роман Дорохов, Vedomosti.ru, 15.08.2013
  15. Мессенджер Павла Дурова шифрует переписку так, что её не могут прочитать спецслужбы, Ведомости (2013-10-24). Хынаан 29 Он айның 2013.
  16. В Telegram появилась функция самоуничтожения сообщений (2013-10-22). Хынаан 29 Он айның 2013. Archived 2015-07-14 at the Wayback Machine
  17. WhatsApp Lost to Telegram in Uzbekistan, RBTH (2013-11-19). Хынаан 23 Он бир айның 2013.
  18. #Telegram now has an official web client! And it supports our new usernames. // Twitter-канал Telegram
  19. Кто есть кто на стикерах Telegram
  20. Число пользователей Telegram превысило 100 миллионов человек | РИА Новости
  21. Ъ-Новости — В Telegram появилась возможность редактировать сообщения
  22. Unsend Messages, Network Usage, and More. Telegram. Хынааны 2017 Алды айның 25.
  23. Telegram отказался предоставлять информацию российским госорганам // Коммерсантъ. — 2017-05-16.
  24. Telegram внесли в реестр Роскомнадзора
  25. ФСБ потребовала расшифровать сообщения в телеграме по «закону Яровой», Meduza (2017-09-27). Хынаан 27 Тос айның 2017.
  26. Илья Сахаров. В обновлённой версии Telegram появился русский язык. Комсомольская правда (2017-10-11). Хынааны 2017 Он айның 11.
  27. Алексей Грязев. Telegram: сначала штраф, затем блокировка. Газета.ru (2017-10-16). Хынааны 2017 Он айның 16.
  28. Дуров: Требования ФСБ по Telegram противоречат Конституции РФ. RuNews24.ru. runews24.ru (2017-10-16).
  29. TELEGRAM‐КАНАЛ ВПЕРВЫЕ ЗАБЛОКИРОВАЛИ ЗА АУДИОПИРАТСТВО. 360tv.ru. Хынааны 2017 Он бир айның 22.
  30. Чумаков, Николай. Верховный суд признал законным требование ФСБ предоставить ключи для расшифровки переписки Telegram, TJ (2018-03-20). Хынаан 20 Үш айның 2018. Archived 2018-03-20 at the Wayback Machine
  31. Роскомнадзор уведомил Telegram о необходимости исполнения требований закона о предоставлении информации органам безопасности. rkn.gov.ru. Хынааны 2018 Үш айның 20. Archived 2018-03-20 at the Wayback Machine
  32. Чумаков, Николай. Дуров заявил об отказе выдавать ФСБ ключи шифрования переписки в Telegram, TJ (2018-03-20). Хынаан 20 Үш айның 2018. Archived 2018-03-20 at the Wayback Machine