Байкара, Елена Шынараповна
Байкара Елена Шынараповна (1929 чыл, Баян-Кол, ТАР – 2008 чыл, Кызыл, Тыва Республика) – Тываның музей ажылының хоочуну, Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы.
Намдары
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]Елена Шынараповна Байкара 1929 чылда Тыва Арат Республикага Баян-Колга төрүттүнген. 1953 чылда Ленинградтың күрүне университединиң төөгү факультедин дооскан.
Тываның чурт-шинчилел музейинге 1961 чылда ажылдап кирген. Хувискаал мурнундагы Тываның төөгүзүнүң килдизиниң, Тываның совет үедеги төөгүзүнүң килдизиниң эргелекчизи кылдыр ажылдап турган. 1968 чылдан 1976 чылга чедир директорнуң оралакчызы кылдыр база ажылдаан.
Елена Шынараповна Тываның музейинге турган Тыва Арат Республиканың төөгүзүнге хамаарышкан, Тываның Совет үезин чырыткан, Тываның ниити төөгүзүнге хамаарышкан дыка хөй делгелгелерниң автору.
Е.Ш. Байкараның удуртулгазы-биле музейниң Туранда салбырының (1980-1981) база Кочетовода салбырларының (1981) делгелгелери тургустунган. Чадаанада салбырының (1992) делгелгезиниң эртем концепциязын тургузуп кылган.
М.П. Грязновтуң база М.Х. Маңнай-оолдуң удуртулгазы-биле эртип турган Аржаан базырыының казыышкынынга киришкен болгаш музейге аңаа хамаарышкан "Курган Аржаан" деп делгелгениң тургузукчузу.
Музейге 1999 чылга чедир ажылдааш, хүндүлүг дыштанылгаже үнген.
Бижээн чүүлдери
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]Байкара, Е. Ш. Төөгүнүң шыгжамыры : [Алдан-Маадыр аттыг чурт-шинчилел музейиниң дугайында] // Тываның аныяктары. Кызыл, 1980. Май 17.
Байкара, Е.Ш. Отдел истории соевтского периода // По залам музея: краткий путеводитель. Тувинский республиканский краеведческий музей им. Алдан-Маадыр. Кызыл, 1970. А. 55-70
Шаңналдары
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]- В. И. Ленинниң төрүттүнгенинден бээ 100 харлаанынга тураскааткан" деп медаль (1970)
- Тыва АССР-ниң Дээди Чөвүлелиниң хүндүлүг бижии (1980)
- "Шылгараңгай күш-ажыл дээш" деп медаль (1992)
- Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы (1994).
Литература
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]Елена Шынараповна Байкара : [ветераны музея] // Национальный музей имени Алдан-Маадыр Республики Тыва (1929-1914) : юбилейный альбом, посвященный 85-летию основания музей. Новосибирск, 2014. А. 19.
Курган Аржан до раскопок и его раскопки : [об участниках экспедиции] // Грязнов, М. П. Аржан - царский курган раннескифского времени. Ленинград, 1980. А. 5-9.
Байкара Елена Шынараповна // Базыр Лидия Кан-ооловна // Библиографический указатель. Национальный музей им. Алдан-Маадыр Республики Тыва - 90 лет: история и современность. Кызыл, 2019. А. 94-95.
Шөлүглер
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]1. Туранскому музею имени Сафьяновых - 30 лет
2. Татьяна Верещагина: Это – судьба
4. Төөгү > Көжээлер болгаш судурлар – эрткен амыдыралывыстың херечилелдери