Вашингтон, Джордж

Майык:Государственный деятель Джордж Ва́шингтон (англ. George Washington [ʤɔːʤ ˈwɒʃɪŋtən]; 1732 чылдың февраль 22 , Поупс-Крик[en], колониязы, Англий Америка, Британ империя — 1799 чылдың декабрь 14, Маунт-Вернон, Виргиния штады, АКШ) — американ күрүне болгаш политиктиг ажылдакчы, Американың Каттышкан штаттарының бирги бүгү-ниитиге соңгуттурган Президентизи (1789—1797), АКШ-тың үндезилекчи адаларының бирээзи, Ортулуктуг шеригниң кол командылакчызы, бойдустуун камгалаар дайынның киржикчизи болгаш АКШ-тың Президентилел институдунуң үндезилекчизи.

Чер ээлекчизиниң өг-бүлезинге төрүттүнген. Чер чурулгазын кылып чораан, Фэрфакс ноянның экспедицияларынга киржип чораан. 1752 чылда ол вирджин шеригниң офицери апарган, французтарга болгаш индейлерге удур дайын чорудулгаларынга киришкен. 1758 чылда полковник эргелиг тургаш дыштанылгаже үнген. 1759 чылда Вашингтон Марта Дендридж Кастис-биле өгленип алгаш, Виргинияның эң бай плантаторларының бирээзи апарган.

1758 - 1777 чылдарда Вашингтон Виргинияның Хоойлужудулга хуралынга соңгуттуруп, ол метрополиена-биле колония эргелери дээш демисежип, ынчалза-даа ооң күчүлел үүлгедиглерин будуудадыыр турган. Бирги диптиг конгресстиң делегаттарының бирээзи турган. Великобритания-биле чепсектиг үскүлежиишкиннер соонда, Вашингтон Континенталдыг шериглерниң кол командылакчызы кылдыр чаңгыс үн-биле соңгуттуруп алган.

Ол ону 1775 чылда Бостоннуң нуурузундан эгелээш, 1711 чылда Йорктаунануң англи шериглериниң дүжүп бээринге чедир удуртуп турган. 1763 чылдың ноябрьда, Париж тайбың керээзиниң соонда, ол бодунуң эрге-чагыргазын дүжүргеш, Маунт-Вернон деп ээлелче чорупкан.

Каттышкан Штаттарның Конституциязын болгаш федералдыг чазакты бадылаан Конституциялыг съездизин 1777 чылда удуртуп турган. Конституцияны хүлээп ап, күштүг болдуруп, күштүг үлүг-хуузун киириштиреринге Вашингтон кол рольду ойнай берген.

1789 чылда Джордж Вашингтон АКШ-тың бирги Президентизи кылдыр чаңгыс үн-биле соңгуттурган, ам 1792 чылда ону ийиги хуусаада катап соңгуп каан. Күрүне Баштыңы болуп тургаш, ол Эвилелди быжыктырарынга, Конституция принциптерин амыдыралга боттандырарынга болгаш Каттышкан Штаттарның найысылалын тударынга дузалаан. Эрге-чагырганың төп органнарын болгаш башкарылга системазын хевирлээри-биле ажылдааш, Президенттер институтының прецеденттерин тургускаш, экономиканы сайзырадырынга дузалаар. Конгресс-биле найыралдың харылзааларын тудуп турган.

1794 чылда АКШ-тың төөгүзүнде күрүне эрге-чагыргазынга удур баштайгы тура халыышкынны соксадып узуткаан. Даштыкы политикага европейжи чурттарның херээнге киришпейн турган. Президентиниң албан-дужаалынче үшкү удаа бадылажырындан ойталаан.

Президентиниң эрге-дужаалын каапкаш, Вашингтон Маунт- Швеция деп черге чурттап турган. Франция-биле харылзааларның дүшкүүрлүг үезинде, 1798 чылдың чайын, ол шеригниң кол командылакчызы кылдыр генерал-лейтенанттың дужаалынче томуйлаан. 1799 чылдың декабрь 15-те дүне Вашингтон чок апарган, декабрь 1-де, Маунт-Верэл деп ээлчегге ѳг-бүлениң чевеинге орнукшудуп каан.