Дарбыс

Бөдүүн арбуз

Арбуз (тыва: дарбыс) — нептереңгей, черге чаттылып үнер, чаңгыс чылдыг культурлуг үнүштерге хамааржыр. Тывада кады ажыл-агый (колхоз), чөвүлелдиг ажыл-агыйлар (совхозтар) сесерлик (сад), бакчаларда (огородтарда) ону хөйү-биле тарып, өстүруп турар.

Дарбыстың чимизиниң тургузуунда чигир — 5,5—10,6% чедир, ооң тургузуунда: сахароза, глюкоза, фруктоза, пектинниг бүдүмелдер, клетчатка, витаминнер В1 В2, С, РР, фолий ажымалы (кислота) болгаш каротин, үс дээш өске-даа бүдүмелдер бар. ,

Дарбыстың чимизи халыыдап, суксаар аарыгларга эки дузалаар. Оон чигир сүүзүнү (сироп) дээш, өске-даа ижер суксуннар аймаа кылыр. Дарбыстың чулуун сидик элбедиринге, бүүректиң болгаш чүректиң хаваңңаашкыннарынга, баар аарыгларынга удур аҗыглап турар. Дарбыстың кургаткан картын хайындыргаш база ажыглап турар. Оон ыңай ооң чулуу, ижин-шөйүндүнүң чем хайылдырарын күштелдирер болгаш дарбыста бар фолий ажымалы болгаш С витамини кырыыр чорукту баш бурунгаар болдурбазынга улуг ужур-дузалыг. Оон аңгыда дарбысты хан эвээжээн, өт, сыңый дашталырын болдурбазынга, сидик үнер оруктарның аарыгларының үезинде ажыглап турар.

Дөзү

1. Доржу Көк-оолович Куулар, Тана Моңгушевна Куулар - "ЛЕКАРСТВЕННЫЕ РАСТЕНИЯ В ТУВЕ"