Домнаары
Дом азы домнаары - аарыг кижини хол-биле суйбап, энергия күжү-биле сегидери, сегидер кылдыныглар.
Кончуг домнаар кам кижи кижиде аарыг-аржыкты, каргыш-чатканы, доораны адырып ырадыптар. Чаш уругларның, оолдарның сылдангызын адырып кааптар. Аарыг кижини, чаш ажы-төлдү домнаар мурнунда артыштап алыр.
Домга ажыглаар чүүлдер хөй. Домга хереглээр араатан, араатан эвес-даа аңнарның чүүлдери: адыг дыргаа, азыг-диштери, тооргу азыы, элик дуюу, мыйыстары, чер-хаван азыы, үгү дыргаа, кулун, чаваа аът дуюу, эзир чүү.
Кыс улустуң эмиг-төжүн адыг-дыргаа-биле домнаар, хол-биле аяаар суйбап оргаш домнаар. Чес, холадан кылган бижектерни тыртар, далар улусту домнаарда ажыглаар.
Кырганнарның эдилеп, ажыглап чораан эгээ, бижек, боо кузумууру, оттук, даңза, хап-биле база домнаар. Ортумак назылыг адыгның бажының сөөгү-биле баш аарыгларын, кемдээшкиннерни эдер. Шаандагы, үр эдилээн тыва эзер эзеңгизи, шавылыыр, колун, чирим толдары, чүген суглуу, кызыл сөөскен сыптыг кымчы. Иезиниң эдилеп чорааны чавага, билзек, чүстүк, мөңгүн тевенези дээш баар. Тыва шооча, дүлгүүр. От, аъш-чемге хереглээр кыскаш, илбек, хола хымыш. Кызыткаш, чаванага өгээш, идиктиң улдуңун хаажылап чораан тыва чиңге илиир. Домга күзүңгүнү база ажыглаар.
Аарыг кижиге шыырак кам кижиниң көрүжү, тыныжы, чугаазы база дом болур. Үрүпкен үрүүшкүнү база дом болур. Туткан, сыйбаан, деген холу база дом болур. Демирни отка кызыдып алгаш, чылгап-чылгап, ол чараа-биле дүкпүрүп домнаар.