Жолио-Кюри, Ирен

Википедия деп сайттан

Ирен Жолио-Кюри

фр. Irène Joliot-Curie

Төрүмел ады фр. Irene Curie
Төрүттүнген хүнү: 1897 сентябрьның 12(1897-09-12)[1][2][3][…]
Төрүттүнген чери:
Мөчээн хүнү: 1956 марттың 17(1956-03-17)[4][1][2][…] (58 хар)
Мөчээн чери:
Чурт:
Эртем сферазы: химия[d] биле радиобиология[d]
Ажыл чери:
Альма-матер:
Эртем удуртукчузу: Поль Ланжевен[d]
Шаңңалдары:

Ире́н Жолио́-Кюри́ (фр. Irène Joliot-Curie, өгленир мурнунда фамилиязы — Кюри; 12 сентябрь 1897, Париж — 17 март 1956, там же) — француз физик-эртемден, химияда Нобель шаңналын Фредерик Жолио-биле кады 1935 чылда алган. Мария Склодовская-Кюри база Пьер Кюриниң улуг уруу, Фредерик Жолио-Кюриниң өөнүң ишти. Бир дугаар Нобель шаңналының эдилекчилериниң аразында Нобель шаңналының эдилекчилериниң уруу[7]. Ооң ады-биле Венерада Жолио-Кюри деп кратер адаан.

Кара чажындан тура ачазының ачазы ону кижизидип өстүрүп каан, чүге дизе авазы чай чок эртем ажылы кылып турган[8].

Ажыл-ижиниң эгези[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Ирен Париж университединге (Сорбонне) дооскан. Дайын дээш өөредилгезин кезек када ара каапкан, чүге дизе авазы-биле шериг эмчизинге ажылдап турган.

Дайын соонда Ирен Кюри Радий институдунга шинчилекчиниң дузалакчызы кылдыр ажылдай берген. 1921 чылда боду шинчилелдерни чорудуп эгелээн. Эгезинде ол ада-иезиниң ажытканы полонийни шинчилеп турган. 1925 чылда ол шинчилел ажылдары дээш доктор эртем чадазы чедип алган.

Фредерик Жолио-биле өгленгени база кады ажылы[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Фредерик биле Ирен, 1940 чылдар

1926 чылда Ирен Радий институдунга кады ажылдап турганы Фредерик Жолио-биле өгленип алган. Олар катчып алгаш, бериллий биле борнуң шынарларын шинчилеп тургаш, радиацияның ийи катап улгады бээр аргазын тыпканнар. Оларның ол шинчилелдериниң ачызында Джеймс Чедвик 1932 чылда нейтронну ажыткан.

Шинчилелдерин уламчылавышаан Жолио-Кюриниң өг-бүлези аллюминийден радиоактивтиг фосфор, а бордан в радиоактивтиг азоттуң изотовун үндүргеннер. Кезек үе дургузунда элээн ындыг радиоактивтиг будүмелдерни үндүргеннер.

Нобель шаңналын алганы[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

1935 чылда Ирен Жолио-Кюри биле Фредерик Жолиога чаа радиоактивтиг бүдүмелдер үндүргени дээш Нобель шаңналын тывыскан.

Демдеглелдер[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  1. 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформа открытых данных — 2011.
  2. 2,0 2,1 filmportal.de — 2005.
  3. http://www.dwc.knaw.nl/biografie/pmknaw/?pagetype=authorDetail&aId=PE00001119 (англ.)
  4. Жолио-Кюри Ирен // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. Deutsche Nationalbibliothek Record #119054450 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
  6. http://www.sudoc.fr/026294796
  7. Наоми Пасачофф. Мария Кюри: первая женщина — Нобелевский лауреат (орус). Postnauka.ru. Ассоциация ИД «ПостНаука» (7.10.2016). Хынаан 21 Он бир айның 2018.
  8. Де Агостини, 2015, с. 33.

Литература[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  • Храмов Ю. А. Жолио-Кюри Ирен (Joliot-Curie Irene) // Физики: Биографический справочник / Под ред. А. И. Ахиезера. — Изд. 2-е, испр. и дополн. — М.: Наука, 1983. — С. 111. — 400 с. — 200 000 экз. (в пер.)
  • Самый сокровенный секрет материи. Мария Кюри. Радиоактивность и элементы (ru) // Наука. Величайшие теории. : Еженедельное издание / Пер. с исп., главный редактор А. Жаркова. — М.: Де Агостини, 2015. — Вып. 10. — ISSN 2409-0069.

Шөлүглер[эдер | вики-сөзүглелди эдер]