Кабачок

Википедия деп сайттан
Кабачок

Янзы-бүрү өңнерлиг кабачоктар
Эртемде классификациязы
Делегей чергелиг эртемде ады

Кабачок (лат. Cucurbita pepo subsp. pepo) – кадыг картыг тыкваның дүрген өзер хевири. Бурунгу ногаа-аймаа болгаш чемге ажыглаар, ары чигири чыыр үнүш. Ооң чурту – Мурнуу болгаш Төп Америка. Европаже 15 векте Колумб эккелген, чемге кабачокту чүгле 18 векте ажыглап эгелээн (аңаа чедир чүгле каасталгага ажыглап турган); Россияже 19 в. эккелген.

Чаңгыс чылдыг чадаң дорт турар, ховар чатылып өзер улуг кара-ногаан бүрүлерлиг үнүш. Сыптары, бүрүлери тенниг. Улуг сарыг, коңгулуур хевирлиг чечектерлиг. Кабачок узун шөйбек, цилиндр хевирлиг ак, сарыг, кара-ногаан азы шокар өңнүг. Ол чылыг, чырык, шык черге ынак (-1 С градуска өлүп каар).

Кабачок культуразы кайда-даа нептерээн, Барыын Европада база Америкада цуккини деп сорт (чаптылбас сыптыг, чырык өңнүг, үр шыгжаар) нептерээн. Ооң составында 4,9 % углеводтар, 0,6% белоктар, 40 мг % витамин С, база өске-даа витаминнер, каротин, янзы-бүрү ферментер, дустар Са, Р, К бар ынчангаш ол диеталыг чем болур. Ону быжа бээрге чемге ажыглаар, консервалап, буска хайындырып, дузап болур. Цуккинииң аныяк чемижи 10-15 см чигге салаттарга ажыглаар. Кабачоктуң үрезининден эм шынарлыг үс алыр. Мал-маганга чем кылдыр кабочоктуң чаа турган бодун база силоска өске чемнер-биле холуй берип турар. РФ мурнуу чүъгүнде кабачокту часкы доңат соонда черже үрезинин чажып олуртуп, кара хөрзүннуг эвес черлерге болгаш соңгу чүъгүнче эрте дүжүт алыр дээш ону рассадалап тарып турар. Кабачок часкы өдекке болгаш органиктиг чемишидилгеге ынак. Ол эң дурген өзер (40-45 хонук) болгаш эң дүжүткүр үнүш (30-50 т/г оон-да хөй) бооп турар. РФ күрүне-реестринде (2016) 152 сорттар болгаш гибридтер бар (Аэронавт, Белогор, Грибовские 37, Ролик, Сосновский оон-даа өске база цукининиң Золотинка, Зебра, Блэк Цуккини, Цукешка, Сувенир болгаш оон-даа өске).

Кабачкини чемге ажыглаары[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Кескен кабачок

Калориязы – 27 Ккал (100 г.)[2]. Кабачкиде калий — 240 мг%, железо — 0,4 мг%, органиктиг кислоталар — 0,1%, витаминнер (мг %): С — 15, РР — 0,6, В1 биле В2 кайызы-даа — 0,03, В6 — 0,11, каротин — 0,03[2].

Аныяк кабачкилер эң эки амданныг болгаш эки шингээттиннер. Кабачкини чаш уруглар менюзунга немей ажыглаар, аарыы сегип орар улустуң чеминиң рационунга немээр база ишти багай улуска бээр. Чавыс калориялыг болгаш ижинге чиик шингээттинери-биле ногаа аймаандан арыдар диетага ажыглаары эң нептереңгей бооп турар. Ону Ортаакы далай чурттарының чеминде хөй ажыглап турар, эң-не билдингири – рататуй.

Кабачкилиг икра[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Икраның тургузуунда кабачоктан аңгыда морковь, согуна, томат пастазы кирип турар. Кылыр бертинде кабачкини изиг суг-биле аштап чуур. Икраның өңү норма ёзугаар чырык-хүрең болур ужурлуг.

Цукини[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Цукини

Кабачоктуң эң нептеренгей хевири-цукини (zucchini, итал. zucca, «тыква»). Витамин С хөй, ногаан өңнүг,бүрулери хөлчек кестингилерлиг, мөңгүннелчек угулзаларлыг үнүш.

Литература[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Демдеглелдер[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  1. Об условности указания класса двудольных в качестве вышестоящего таксона для описываемой в данной статье группы растений см. раздел «Системы APG» статьи «Двудольные».
  2. 2,0 2,1 Новейшая энциклопедия здорового питания. ISBN 978-5-7654-3558-8. Стр. 161.