Мак
Мак — чаңгыс чылдыг үнүштерге хамааржыр. Тывада база тарып, өстүрүп турар. Чечектелири июнь—июль айларда. Үрезини августа быжар. Үрезининден аңгыда, үнүш боду хоранныг.
Мактың үрезининиң тургузуунда үстер — 44—55% чедир үрезининиң хавында опий дээр бүдүмел бар. Опийниң тургузуунда алкалоидтер — 20%, белоктар — 10—20% чедир болгаш минералдыг бүдүмелдер дээш оон өске-даа чүүлдер бар Алкалоидтерниң хөй кезиинде морфин, наркотин — 10% чедир папаверин — 10% хире, котеин—1,5% хире дээш өске-даа бүдүмелдер бар.
Мактан кылган эмнерни янзы-бүрү кезиишкиннер үезинде билиңместедир болгаш удудар оорулга-биле ажыглап турар. Ындыг болганда, мактың эм чүүлдерин аҗыглаарда, эмчилер-биле сүмележир, оларның айтыышкыны-биле ажыглаары чугула.
Дөзү
[эдер | вики-сөзүглелди эдер]- Доржу Көк-оолович Куулар, Тана Моңгушевна Куулар - "ЛЕКАРСТВЕННЫЕ РАСТЕНИЯ В ТУВЕ"