Основание (химия)

Википедия деп сайттан

Основание (оъсноваание), үндезинпротон-биле азы өске каттыжыышкынның хостуг орбиталы-биле ковалентилиг харылзаа тургузуп шыдаар химиктиг каттыжыышкын[1]. Орус дылда «основание» деп сөс колдуунда OH--ионнарга диссоциациялап турар гидроксидтерни илередип турар[2].

Төөгү[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Ук билиишкин XVII-ги векте тыптып келген. Химияже ону бир дугаар 1754 чылда француз химик Гийом Франсуа Руэл киирген. Кислоталар бусталыычал суук чүүлдер болбушаан (уксустуг кислота, дус кислотазы), дустарже чүгле чангыс хевирниң бүдүмелдери-биле каттай хуулур деп демдеглээн. Руэл ол бүдүмелдерни дустарны кадыг хевиринге үндүрерде херек «үндезин» (орус. основание) бүдүмелдер деп санаан[3].

1887 чылда швед физикохимик Сванте Аррениус Кислоталар биле үндезиннерниң чаңгыс аай теориязын бараалгаткан. Аррениустуң теориязында кислоталар H+-ионнарга (протоннарга) чарлып турар, а үндезиннер OH--ионнарга (гидроксид-ионнарга) чарлып турар бүдүмелдер болуп турар[4].

Амгы шагның тодарадылгазы[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Үндезиннерниң күжү[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Органиктиг үндезиннер[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Дараазында[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Тайылбыр[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  1. IUPAC Gold Book — base  (чедимчок шөлүг — төөгү). Хынааны 2013 Дөрт айның 18. Архивтээн 2013 Дөрт айның 30.
  2. Рудзитис Г. Е., Фельдман Ф. Г. Химия. Неорганическая химия. Органическая химия. 9 класс. — 13-е изд. — М.: Просвещение, 2009. — ISBN 978-5-09-021-625-8.
  3. William B. Jensen, The Origin of the Term Base, Journal of Chemical Éducation • 1130 Vol. 83 No. 8 août 2006
  4. Химическая энциклопедия / Под ред. И. Л. Кнунянца. — М: Большая Российская энциклопедия, 1992. — Т. 2. — ISBN 5-85270-039-8.