Ульяненко, Нина Захаровна

Википедия деп сайттан

Нина Захаровна Ульяненко

Төрүттүнген хүнү 1923 декабрьның 17(1923-12-17)
Төрүттүнген чери
Мөчээн хүнү 2005 августтуң 31(2005-08-31) (81 хар)
Мөчээн чери
Хамаатызы (албатызы)
Ажыл-херээ лётчица
Шаңналдары
Совет Эвилелиниң Маадыры
орден Ленина орден Красного Знамени орден Отечественной войны I степени орден Отечественной войны II степени орден Красной Звезды медаль Жукова юбилейная медаль «50 лет Победы в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.» юбилейная медаль «60 лет Победы в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.» медаль «За оборону Кавказа» медаль «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.» юбилейная медаль «Сорок лет Победы в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.» медаль «За освобождение Варшавы» медаль «Ветеран труда»

Ни́на Заха́ровна Улья́ненко (1923—2005) — 4 дугаар армияныӊ, 46, оон 325 дугаар дүнеки бомбалаар авиациянныӊ звено командири. Совет Эвилелиннин маадыры.

Допчу-намдары.[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

1923 чылдыӊ декабрь 23-те Вятка губерниязынга (амгы Удмуртия) Воткинск суурга ажылчын кижиниӊ ѳг-бүлезинге тѳрүттүнген. Саратовтун авияция технукумунга ѳѳренип турган. 1939-1940 чылдарда ДОСААФ-тын аэроклувунга барып турган. 1940 чылдыӊ аперль 11-де бир дугаар агаарже кѳдүрлүп үнген. 1942 чылдыӊ январьдан майга чедир Энгельстиӊ авиация школазынныӊ штурман курстарнныӊ курсантызы, 1942 чылдыӊ майдан тура фронтуда. 1942 чылдыӊ май 27-ден дүнеки бомбардировщиктер авиациязынныӊ эскадрилязынныӊ экипаж штурманы. 1943 чылдыӊ декабрьдан 1944 чылдыӊ апрельге чедир дүнеки бомбардировщиктер авиациязынныӊ 46 дугаар гвардейжи Таман полугуннуӊ ужудукчузу. Дараазында ола полктун звено командири. Сталинград дээринге, Волга эриинге, Сонгу Кавказка, Крымга, Белоруссияга, Польшага, Чоон Пруссияга дайылдажып турган. Берлинге четкен. 1944 чылдан тура ВКП (б) КПСС кежигүүнү. 1945 чылдыӊ февральга чедир штурман кылдыр - 388 дайычы ужудуушкуннарны кылган, а ужудукчу кылдыр — 530 дайынчы ужудуушкуннар. ССРЭ-ниӊ Дээди чѳвүлелинниӊ Президиумунуӊ дужаалы-биле 1945 чылдыӊ август 18-те Совет Эвилелиннин маадыры атты «Немец-фашистиг эжелекчилерге удур кѳргускен маадырлыг чоруу дээш» тывыскан. «Алдын Сылдыс» медали (№ 8671). 1945 чылдан тура гвардия лейтенант Ульяненко — шеригден халашкан. 1945 чылдын ноябрьда Москваннын Шериг институдунун даштыкы дылдар талазы-биле дыннакчызы апарган. 1946 чылда ашаа, Николай Минаков биле Курскче чорупканнар. Аӊаа баргаш ийи чылдыӊ партия школазын дооскан. «Курская правда» солунга ажылдап турган. 1948 чылда Ижевскче шилчээш, «Удмурдская правда» солунга ажылдап эгелээн. Партия ажылын база кылып турган. 1947-1951 чылдарда РСФСР-нин Дээди чѳвүлелинниӊ депутады, 1953-55 чылдарда Ижевсктин хоорай човулелиннин депутатды. 1955 чылда Нина Захаровна Удмуртияннын Күрүне университединче кирген. История салбырын дооскаш, улащтыр башкы институдунче, история салбырынче кирген. 1957 чылда доозуп алгаш, Воткинск районуннун школаларынга кижидикчилеп, башкылап, директорлап турган. ДОСААФ-тын ѳѳредилге талазы биле кезээннин даргазы кылдыр база ажылдаан.
Пенсияже үнген соонда Удмуртияннын найысылалы — Ижевск хоорайга чуртап турган. 1996 чылдыӊ октябрь 24-те «Почётный гражданин Удмуртской Республики» - деп атка тѳлептиг болган.
82 харлыг тургаш 2005 чылдыӊ август 31-де чок болган. Ижевскинниӊ Хохряков хѳѳрунде ажааган. Ленин ордени, ийи Кызыл Тук ордени, 1-2 дугаар чаданныӊ «Отечественная война» ордени, Кызыл Сылдыс ордени, медальдар: «За оборону Кавказа», «За Победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945» болгаш ѳске-даа.

Чогаалдары.[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  • Ульяненко, Нина Захаровна. Незабываемое : воспоминания Героя Советcкого Союза, летчицы первого в мире авиационного женского полка ночных бомбардировщиков / Н. З. Ульяненко. - Ижевск : Удмуртия, 2005. - 93, [2] с., [8] л. ил. ; 21 см. - 1000 экз. - ISBN 5-7659-0176-Х (в пер.)
  • Незабываемое. Ижевск, 1975.

Литература[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  • Ульяненко Нина Захаровна // Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1988. — Т. 2 /Любов — Ящук/. — С. 623. — 863 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-203-00536-2.
  • Смолин В. Верный курс // Героини: очерки о женщинах — Героях Советского Союза / ред.-сост. Л. Ф. Торопов; предисл. Е. Кононенко. — Вып. 2. — М.: Политиздат, 1969. — 463 с.

Шѳлүг.[эдер | вики-сөзүглелди эдер]