Чооду, Кидиспей Дагбаевич

Википедия деп сайттан

Кидиспей Дагбаевич Чооду

Төрүттүнген хүнү 1908 майның 5(1908-05-05)
Төрүттүнген чери Тес-Хемский кожуун,
Орус империя
Мөчээн хүнү 17 декабрь 1946(1946-12-17)
Чурт
Шаңналдары база премиялары

Орден Республики Тыва, Медаль «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.»

Даштыкы чурумалдар

Кызылда тураскаал

Кидиспей Дагбаевич Чооду (1908 чыл1946 чыл) — бир дугаар тыва ужудукчу, тыва авиацияның үндезилекчизи.

Намдары[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

5 май 1908 чылда Хараалыг чержигешке көдээ суур Берт-Даг Тес-Хем кожуунга малчын өг-бүлеге төрүттүнген.

1928—1930 чылдарда РККА албанын эрттирип турган, албан эрттирген соонда төрээн чурттунче ээп келген. Улусчу революстуг штабынга секретарлап ажылдап турган. 1937 чылда Оренгбургтуң авиация училищезин дооскан (бо үеде Оренбургтуң дээди шериг авиация Краснознамённое ужудукчулар училищези), улуг лейтенанты атты алган. 1943 чылда майор апарган.[1]

Тываже ээп келгеш Тыва Арат Республиканың Революстуг шериг авиация звенозун тургузарын кылып эгелээн: пилоттар база авиация техниктер белеткээр курстарын организастаан, республикага ужуп үнер-хонар шөлүн, ангар база аэродромнуң келир үениң өске улуг тудуунга киржип турган.

1940 чылда Тыва ССРЭ-ден белек алган — ийи самолёт, бир дугаарын республикаже Кидиспей Чооду чоруткан. Тываларны ужар чүүл херээнге долу үнелиг өөредилге эгелээн, башкызы боду Чооду апарган. Ооң эң эки өөреникчилери ССРЭ-ниң өске ужар чүүл училищелеринче чоруткан турган. 1941 чылда Кызылга долу үнелиг дөрт бөлүктен авиатор-тывалар тыптып келген.[1]

Туберкулёз-биле аар аарый бергеш, Кидиспей Дагбаевич Чооду 17 декабрь 1946 чылда чок болган. Хоорайның эрги чевегге бодунуң кадайы Чаткарның чанынга орнукшуткан турган.[1] Оларның чевээ кадагалаттынмаан.[2]

Республика ордени база Күш-ажыл ордени шаңнаткан турган, а оон аңгыда «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.» медалы.

2018 чылда Кызылдың аэропортудунуң кирер эжиинге Чооду Кидиспейге тураскаал ажыткан турган.[3]

Демдеглелдер[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Шөлүглер[эдер | вики-сөзүглелди эдер]