Яшар Кемаль

Википедия деп сайттан

Яшар Кемаль

тур. Yaşar Kemal

Төрүмел ады тур. Kemal Sadık
Төрүттүнген хүнү 1923 октябрьның 6(1923-10-06)[1][2][3][…]
Төрүттүнген чери
Мөчээн хүнү 2015 февральдың 28(2015-02-28)[1][4][2][…] (91 хар)
Мөчээн чери
Хамаатызы (албатызы)
Ажыл-херээ сценарист, романист, журналист, поэт, новеллист, чогаалчы, переводчик
Идепкейлиг чылдары 19432015
Чогаадыкчы дылы Турк дыл[1]
Шаңналдары
великий офицер ордена Почётного легиона командор ордена Почётного легиона

премия Мира немецких книготорговцев[d] (1997)

Премия за лучшую иностранную книгу[d] (1978)

премия Бьёрнсона[d] (2013)

премия «Монисмания»[d] (1997)

Большая премия президента Турецкой Республики в области культуры и искусств[d] (2008)

Международная премия Каталонии[d] (1996)

Большая премия президента Турецкой Республики в области культуры и искусств[d]

премия Стига Дагермана[d] (1997)

премия Чино дель Дука[d] (1982)

почётный доктор Билькентского университета[d] (2002)

Премия Седата Симави[d]

почётный доктор Страсбургского университета[d] (1991)

Международная премия Nonino[d] (1997)

Хол үжүү Хол үжүү

Яшар Кемаль (тур. Yaşar Kemal), шын ады Кемаль Садык Гёкчели (тур. Kemal Sadık Gökçeli; 1923 чылдың октябрь 6-да, Турцияның вилайет Аданага, Хемите-Гёкчели суурга төрүттүнген – 2015 чылдың февраль 28-те Турцияның Стамбулга мөчээн) – турк чогаалчы, прозачы. Курд уктуг. Литературага хамаарыштыр Нобель премиязының хөй дакпыр кордакчызы кылдыр чонга билдингир. Оон аңгыда Курдистанга бот-башкарылга тургузарланың санынче кирип, Турцияга хамаатылар чыыжын тургузарынга киржип турган. Чамдыкта Турцияның шылгараңгай чогаалчыларының аразынче кире бээр. Ооң "Тощий мемед" деп романы 40 ажыг дылдарже очулдурттунган, а 1984 чылда экранче үнген.

Допчу-намдары[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

Кемальдың ук-төөгүзү Турцияже Ван хоорайдан дезип келген өг-бүледен укталган. Бичии тургаш озал-ондакка таварышкаш карааның бирээзин чидирген. Ачазы хой өзеп тургаш билбейн дээпкен. Беш харлап чорда ачазының азырап алган оглу ачазын эндеп каарга херечи болган. Ынчан чаш оол дыка улуг согугну алган. Чугааланырынга шаптараазыннар тывылган. Эге школаже тос харлап тургаш кирген. Элээди тургаш-ла хлопок болгаш рим бүдүрер фермаларга ажылдап эгелээн. Оон чолаачылап-даа, кадарчылап-даа ажылдаан. Ындыг ажылдарга ажыылдап чорааш, чоок-кавының таарчыннарынга сугну канчаар бүдүү оорлап аарын база өөредип турган. 1941-1942 чылдарда суур школазынга башкылап ажылдап турган. Оон библиотекага дузалакчылап ажылдай берген. Ынчап чоруп турда чангыс чер чурттуглары акша чыггаш, Кемальды Стамбулдуң университединче өөредип чорудупкан. Университетти доозупкаш журналист кылдыр ажылдап кирипкен. Оон ынчалдыр-ла чогаал бижип чорааш, чогаалчы апарган.

1939 чылдан эгелеп чогаалдарын парладып эгелэн. 1944 чылда «Грязная история» (тур. Pis Hikâye) деп бир дугаар чечен чугаазы парлалгаже үнген. 1962 чылда Турцияның Ажылчын партиязынче кирип алган. 1967 чылда "Ант" аттыг неделя санында үнер литературлуг солуннуң эгезин чырыкче үндүрген. 19 хире литературлуг премияларның эдилекчизи.

1995 чылда Яшар Кемальды суд сепаратизмни чонга тарадып турар дээш шииткен.

Яшар Кемальдың кол чогаалдары: роман «Жестянка» (1955, орус очулга 1970;), «Тощий Мемед» (тома 1—2, 1955, орус очулга 1959), социал-байдал көргүскен романнар «Опора» (1960), «Земля — железная, небо — медное» (1963), «Эфе из Чакырджа» (1972), «Легенда горы» (1970), «Разбойник» (1972), «Если убить змею» (1976), «Голос крови» (1991), дилогия «Хозяева поместья Акчасаз» («Преступление на Ковальским базаре» (1973) болгаш «Юсуфчик Юсуф» (1975)), чечен чугаалар чыындылары «Жара»(1952) болгаш репортажтар «Эта страна из конца в конец» (1971).

Демдеглелдер[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  1. 1,0 1,1 1,2 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформа открытых данных — 2011.
  2. 2,0 2,1 Discogs (англ.) — 2000.
  3. Энциклопедия Брокгауз (нем.)
  4. Encyclopædia Britannica (англ.)
  5. Archivio Storico Ricordi — 1808.