2022 чылда Казахстанга болган удурланыышкын чыскаалы

Википедия деп сайттан
Актобе хоорайның төп кудумчузунче үнген чыскаалчылар, 2022 чылдың январь 4.

2022 чылда Казахстанга болган удурланыышкын чыскаалы (каз. 2022 жылғы Қазақстандағы наразылық шаралары) — сугже шилчиткен газтың өртээ хенертен өскениниң ужурундан 2022 чылдың январь 2-де эгелээн удурланыышкын чыскаалы. Жанаозен хоорайга эгелээн чыскаал Казахстанның өске хоорайларын хөме апкан. Арат-чон Алматы, Актобе, Актау, Атырау, Караганда, Нур-Султан, Шымкент, Кокшетау, Уральск дээн хоорайларның төп кудумчуларынче үнүп, экономиктиг негелделерден аңгыда политиктиг өскерлиишкиннерни негеп эгелээн.

2022 чылдың январь 2-де Жанаозенге удурланыкчылар сугже шилчиткен газтың өртээн бадырарын негеп, автомобиль оруун дуглаан[1]. Чон хоорай болгаш область акимнеринден өртектерни быжыктырып доктаадыры болгаш чайгаар бүткен газтың чедишпес чоруун узуткаарын негээн. Ук негелделерниң күүсеттинмээнинге удурланган чыскаал дараазында хүн база уламчылаан. Январь 4-те Казахстанның чазаа Мангистау облазында сугже шилчиткен газтың өртээн 1 литрде 50 теңгеге чедир бадырарын дыңнаткаш[2], президент Касым-Жомарт Токаев Казахстанның чонун хоойлуга удур үүлгедиглер кылбазынче кыйгырган.

Казахстанның өске улуг хоорайларының чурттакчылары Жанаозенге эгелээн удурланыышкын чыскаалын деткип, кудумчуларже үнген. Алматы хоорайда удурланыкчылар полиция машиналарын чок кылып өрттеткен. Чүс-чүс кижилерни тудуп хоругдааш[3][4], январь 4-түң дүнүнде чуртка Интернет-четки харылзаазын өжүрген. Мангистау облазы болгаш Алматы хоорайга онза байдалды чарлаан. Январь 5-тиң эртенинде Казахстанның чазаа халажып үнген деп медээ дыңналган[5].

Болуушкуннар[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

январь 2[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  • Жанаозенде удурланыкчылар сугже шилчиткен газтың өртээн бадырарын негеп, автомобиль оруун дуглаан[1].
  • Мангистау облазында чыскаалчыларга газ өртээн ооң мурнунда деңнелинге чедир бадырбазын дыңнаткан[6].

январь 3[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  • Нур-Султан хоорайга Жанаозенде чыскаалчыларны деткип, кудумчуже үнген кезек кижилерни полиция тудуп хоругдаан. Алматы хоорайда Республика болгаш Астана шөлүн хаап каапкан[7].
  • Эреңгей сайыт Аскар Маминниң удуртулгазы-биле Мангистауда социал-экономиктиг байдалды хынап көөр комиссия тургустунган[8].
  • Шымкент хоорайның төп шөлдеринге таңныылдарны тургускан[9].
  • Жанаозенде удурланыышкын чыскаалынга чыылган кижилерниң саны 3 муңга четкен.Чугаалажыышкын кылыр дээш келген область акими Ногаевти чыскаалчылар үндүр сывыртапкан[10].
  • Актобе хоорайның төп шөлүнге 100 хире кижи чыылган[11].
  • Сугже шилчиткен газ өртээниң өскен чылдагаанын чонга чогууру-биле тайылбырлап бербээн деп энергетика сайыды Магзум Мырзагалиев медээлээн. Өртек ооң мурнундагы деңнелге чедир батпас дээрзин катап бадыткаан[12].

январь 4[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  • Жазаозен болгаш Актау хоорайларның шөлдеринге мөөң кижилер сугже шилчиткен газтың өртээн бадырарын негеп, чыскаалын уламчылаан[13].
  • Жанаозенге эгелээн удурланыышкын чыскаалын деткиирин оралдашкан Алматы хоорайның идепкейжилерин тудуп хоругдааш, харыысалгага онааштырган[14].
  • Тенгиз деп чер үзү болгаш газтың мөөң чыдымында чүс-чүс ажылдап турар кижилер Мангистаунуң чурттакчыларын деткип, митингиже үнген[15].
  • Алматы, Нур-Султан, Шымкент болгаш Актобе хоорайларда он хире кижилерни тудуп хоругдаан[16].
  • Чазак комиссиязының Мангистау облазында чыскаалчылар-биле чугаалажылга кылып эгелээни билдингир болган[17].
  • Актобеде чыскаалчылар полицияның шугумун чаза булгап киргеш, область акимадынче угланган[18].
  • Тараз хоорайда чыскаалчыларны журналистер-биле кады тудуп хоругдаан[19].
  • Актау хоорайга эреңгей сайыттың оралакчызы Ералы Тугжанов сугже шилчиткен газтың өртээн 1 литрде 50 теңгеге чедир бадырар деп дыңнадырга-даа митингилээн чон ооң соонда тараваан[20].
  • Алматы хоорайда 150 ажыг кижини тудуп хоругдаан[4].
  • «Нур Отан» намындан депутат Берик Абдигали оглу чазактың халажырын негээн[21].
  • Касым-Жомарт Токаев Twitter таварыштыр «чурттуң бүрүн бүдүн байдалы болгаш чаңгыс эвин буза тепсирин оралдашкан деструктивтиг бөлүктерниң кыйгырыын дыңнавазынче» кыйгырган[22].
  • Атырау хоорайда 5000 хире чурттакчылар Исатай биле Махамбеттиң шөлүнге чыглып, Жанаозенниң чурттакчыларын деткээн[23].
  • Жанаозенниң чурттакчыларын деткиири-биле каш муң кижи Шымкент хоорайга чыылган[24].
  • Январь 4-5 хүннеринде полицияның тускай күштери Нур-Султанда чыскаалчыларның чамдыктарын тудуп хоругдаан[25].

январь 5[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  • Январь 5-тиң эртенинде Казахстанның президентизи Чазактың халажыр дугайында дилээн хүлээп алган деп медээ дыңналган[5].
  • Касым-Жомарт Токаев кадрлар өскерлиишкиннерин кылган. Марат Нуртлеу Национал айыыл чок чорук комитединиң даргазының бирги оралакчызының албан-дужаалынга томуйлаткан. Ерлан Каринни Кырымбек Кошербаевтиң орнунга күрүне секретары кылдыр томуйлаан. Эреңгей сайыт Алихан Смаилов болган[26].
  • Алматы хоорайда «Алтын Орда» базаарының чанынга өртектерниң өзүлдезинге удур митинг кылган кижилерже тускай күштер дааштыг гранаталар ажыглап, резинниг ок-биле аткан[27].
  • Январь 5-тен 19-ка чедир Мангистау облазы болгаш Алматы хоорайга онза байдалды чарлаан деп медээ дыңналган[28].
  • Бүгү Казахстанда 200 хире «хөй-ниитиниң корум-чурум үрегдекчилерин» тудуп хоругдаанының дугайында Иштики херектер яамызы медээлээн[29].
  • Актобе хоорайда акиматтың мурнунга чыылган удурланыкчылар акимат бажыңын эжелеп алырын оралдашкан. Полиция чыскаалчыларга удур карак чажы төгүлдүрер газты ажыглаан[30].
  • Алматыда «Сайран» автовокзалындан ырак эвесте «Нур Отан» намының бажыңы өрттенген[31].

Демдеглелдер[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  1. ↑ 1,0 1,1 Жаңаөзенде газдың қымбаттағанына наразы ел жолды жапты, оларды басқа өңірлерде де жұрт қолдады Азаттық радиосы, 2 қаңтар 2022 жыл.
  2. ↑ Үкімет Маңғыстауда сұйытылған газ 50 теңге болатынын хабарлады, бірақ митинг тарқайтын түрі жоқ. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  3. ↑ Астанада полиция наразыларды аяусыздықпен жаппай ұстап әкетті. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
  4. ↑ 4,0 4,1 Полиция Алматының екі жерінде шеруге шыққан 150-дей адамды ұстады. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  5. ↑ 5,0 5,1 Қазақстанда наразылық күшейген тұста үкімет отставкаға кетті. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
  6. ↑ Жаңаөзендегі наразылыққа билік жауабы: сұраныс өсірген газ бағасы бұрынғы қалпына қайта келмейді. Азаттық радиосы, 2 қаңтар 2022 жыл.
  7. ↑ Астанада кемі екі жерде полиция адамдарды ұстап әкетті, Алматыда алаңдар жабылды. Азаттық радиосы, 3 қаңтар 2022 жыл.
  8. ↑ Үкімет Жаңаөзендегі жұрттың талабы бойынша комиссия құрды, халық наразылығына "құқықтық баға беретінін" ескертті. Азаттық радиосы, 3 қаңтар 2022 жыл.
  9. ↑ Шымкент полициясы белсенділерді үйінен шығармай тастады, көшеде күзет күшейді. Азаттық радиосы, 3 қаңтар 2022 жыл.
  10. ↑ Жаңаөзендегі наразы топ облыс әкімі Ноғаевты жиыннан қуып жіберді. Азаттық радиосы, 3 қаңтар 2022 жыл.
  11. ↑ Ақтөбеде жүз шақты адам жиналып, Жаңаөзендегі наразылыққа қолдау білдірді. Азаттық радиосы, 3 қаңтар 2022 жыл.
  12. ↑ Энергетика министрі "жұмыста олқылықтар болғанын" мойындады. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
  13. ↑ "Үкімет отставкаға кетсін! Шал кет!" Ақтау мен Жаңаөзенде халық алаңнан тарқамады. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  14. ↑ Алматыда "Жаңаөзендегі наразылықты қолдамақ болған" белсенділер жауапқа тартылды. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  15. ↑ Теңіз кенішінде жұмысшылар Жаңаөзенді қолдап, жұмысты тоқтатты. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  16. ↑ Қазақстанның бірнеше қаласында ондаған адам ұсталды. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  17. ↑ Үкімет Маңғыстау облысында наразылардың бастама тобымен "келіссөз жүргізіп жатқанын" хабарлады. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  18. ↑ Ақтөбеде наразылар полиция шебін бұзып, әкімдікке қарай өтті. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  19. ↑ Таразда Жаңаөзендегі наразыларды қолдаған журналистерді полиция алып кетті. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  20. ↑ Үкімет Маңғыстауда сұйытылған газ 50 теңге болатынын хабарлады, бірақ митинг тарқайтын түрі жоқ. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  21. ↑ "Нұр Отан" партиясынан сайланған депутат Берік Әбдіғалиұлы үкіметтің отставкасын талап етті. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  22. ↑ Тоқаев наразыларды "ел тұтастығына сызат түсіруді көздейтін топтардың үндеуіне құлақ аспауға" шақырды. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  23. ↑ Исатай мен Махамбет алаңындағы наразылық. Ақ Жайық, 4 қаңтар 2022 жыл.
  24. ↑ Шымкентте "Шал кет!" деп ұрандаған бірнеше мың адам әкімдікке қарай бет алды. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  25. ↑ Астанада полиция наразыларды аяусыздықпен жаппай ұстап әкетті. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
  26. ↑ Тоқаев президент әкімшілігі және ҰҚК-да бірқатар кадрлық өзгерістер жасады. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
  27. ↑ "Алтын Орда" маңында арнайы жасақ наразыларға шулы граната қолданып, резеңке оқ атты. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
  28. ↑ Алматы әкімі: Арандатушылар мен экстремистер ұсталып жатыр. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
  29. ↑ ІІМ түрлі аймақта 200-ден астам адамның ұсталғанын хабарлады. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
  30. ↑ Ақтөбеде әкімдікті басып алмақ болған наразыларға полиция газ шашты. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
  31. ↑ Алматыда "Нұр Отан" ғимараты өртеніп жатыр. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
Дөзү – «https://tyv.wikipedia.org/w/index.php?title=2022_чылда_Казахстанга_болган_удурланыышкын_чыскаалы&oldid=42203»