Арыскан

Чурттакчылыг чер
Арыскан
Чурт	Россия
Тургустунганы	1910
Чурттакчы чон	668 к. (2021)
Почта индекзи	668216

Арыскан (сухостой, бурелом) — Тыва Республиканың Улуг-Хем кожуунунда суур. Арыскан сумузунуң административтиг төвү болгаш чаңгыс чурттакчылыг чери.

Кудумчулары болгаш долгандыр черлери

• Дөргүн
• Дөргүн-Бажы
• Дыттыг-Чыланныг
• Кара-Булуң
• Көдүрге
• Кожай
• Серлиг-Дөң
• Үттүг-Дыт
• Хүүле

Кудумчулары

• Гагарина куд.
• Мира куд.
• Набережная куд.
• Степная куд.
• Титова куд.

Төөгүзү

Арысканны 1910 чылда хакас Ким болгаш тыва Чончуур-оол деп ийи кижи эгелеп тургузуп каан.

1912 чылда Усть-Элегест суурнуң талазындан Арыскан девискээринче Карамчук деп ядыы хакас баштаан кезек хакастар база көжүп келген.

Ооң соонда бир чы болганда Ким деп шолалыг Степан деп шыдалдыг орус кижи көжүп келгеш, ол кезек черлерниң улузун чаңгыс суур кылдыр демнештирип чаңгыс черге чыгган. Удатпаанда аңаа Көдүрге деп черге суг дээрбези кылгаш, чоокку черлерге далган садып эгелээннер.

1913 чылдан 1918 чылга чедир суурга кижи чурттавайн барган турган.

1925 чылда хоозураан черниң бажыңнарынга дезип чоруп турган Сындычук биле Павельчик деп чудурук байлар эжелеп чурттап турганнар.

Кезек үе эрткенде суурга колхоз тургустунган, ооң тургустуннарынга Коңгул-оол Макар болгаш Кыргыс Сырбыкай деп улус кол үлүг хуузун киирген.

Шойдак деп кижиниң удуртулгазы-биле Мал-чер ажыл-иш эвилели тургустунган. Организация мал ажылы, үнүш ажаар болгаш тудуг ажылын кылып турган. 1942 чылда суурга 20 ындыг каттыжыышкыннар турган, ийи улуг тараа уургайлары база кылып каан турган.

1948 чылда колхозче Дөргүн, Көдүрге болгаш Кожай деп черлерниң чурттакчылары база кирген, ынчан колхозту «Искра» деп адай берген, тудуг бригадазы база тургустунган.

1955 чылда колхозту «XIX съезд партии» деп адааш, төвүн Арыскан суурда кылдыр олчаан ылап быжыглаан.

Чурттакчы чону

1. Н/Д