Чер

Чер (демдээ: ) – Хүн системазының Хүнден үшкү планетазы. Чер борбак хевирлиг. Черниң кыры оңгул-чиңгил, оргу-дески даглыг-шөлдүг. Ооң радиузу 6371 км, массазы 5,9736·10²⁴ кг. Хүннү долгандыр оруу эллипс хевирлиг. Хүн биле Чер аразы 149 597 892 км, азы ол хемчээлди бир астрономнуг эге хемчег дээр. Чер Хүннү бир дескинерге, бир чыл болур, чылдың иштинде шагның дөрт эргиддези солчуп эртер.

Черни долгандыр агаарның кылын каъды бүргеп алган. Ол агаарны Чер бодунче чыпшыр тыртып турар болгаш ону чоогундан ыратпас. Агаарның составында колдуунда азот (78%), кислород (21%) болгаш өске-даа аргон, углекислый газтың эвээш холуксаалары бар. Океан деңнели-биле алырга атмосфераның Чер кырынче базыышкыны 1013 миллибарга дең.

Бистиң планетаның кырында болуп турар болуушкуннарга гидросфера (бүгү делегейде суг) улуг салдарлыг. Ооң ниити шөлү кургаг черниң шөлүнден 2,5 катап улуг. Чер магниттиг шөлдүг. Ол шөл шимчеп турар элек-три октаглыг бөдүүн кезекчигештерни (электроннарны, протоннарны) өскээр чорбас кылдыр тударынга кончуг эптиг. Черниң агаарының сырый каъттары-нын ындында кончуг дүрген шимчеп чоруп турар бедик энергияның кезекчи-гештеринден тургустунган көзүлбес куржаглар бар. Оларны радиация кур-жаглары дээр.