Чөөн-Тыва даглыг чер

Википедия деп сайттан

Чөөн-Тыва даглыг черТываның чөөн талазында даглыг чер. Колду кезии Бий-Хем биле Каа-Хемниң ийи аразында турар. Тожу, Тере-Хөл, Бии-Хем, Кызыл база Каа-Хем кожууннарның девискээрлери кирип чыдар. Тываның эң чараш черлери мында хөй.

Даглыг чер элээн каш сыннардан (ортумак бедии 1500—1600 м, эң бедии 2895 м — Академик Обручевтиң сыны). Ол сыннар аразында хөй чавыс, дески, ыйгылааш черлер хөй. Ында хөй тайга, арга-арыг, хемнер, хөлдер, аржааннар бар. Каа-Хем биле Бии-Хемниң бассейннери мында чыдар. Сыннарның ийлеринде арга-арыг хөй: дыт биле пөш; арганың кырыкы кезээнде 2200 м хире черден чүгле пөштуг аргалар бар; ооң кырында даглыг тундра. Кызыл дептерже киир бижиттинген үнүштер, аң-мең аймаа мында хөй.

Бурунгу дошталыышкыннарның изи хөй. Кыры колдуунда палеозой, кембрий вулканныг породалар болгаш гранитоидтерден бүткен.

Агаар-бойдус мында чайын изиг, кыжын соок.

Үндезини[эдер | вики-сөзүглелди эдер]

  • Восточно-Тувинское нагорье // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
  • Восточно-тувинское нагорье // Большой Энциклопедический словарь. — 2000.