Наадым 2012, Барыын-Хемчик
Наадым 2012, Барыын-Хемчик - 2012 чылда болган Тываның үргүлчү эрттирер малчыннар байырлалы, Барыын-Хемчик кожуунунга эрткен.
Барыын-Хемчик кожууннуң малчыннарының байырлалынга көдээ ажыл-агыйның мурнакчыларын илереткен. Мурнакчы малчын МУП «Адын-Булактың» кадарчызы Алексей Алдын-оолович Хертек болган. Ийиги черде СПК «Биче-Тейниң» малчыны Людмила Шыдырааевна Күжүгет, үшкү черде Хөнделең сумузундан малчын Юрий Кенденович Күжүгет болган. «Мурнакчы чылгычы» деп атты база-ла Хөнделең сумузундан Шевер-оол Шыырапович Күжүгетке, эң эки сарлык ажыл-агыйлыг дээш Дарья Очур-ооловна Монгушка удурткан МУП «Алдын-Булакты» шаңнаан.
Наадым үезинде ТР-ның Чазак Даргазы Ш.В. Кара-оол, өөредилге болгаш эртем яамызының сайыды К.А. Бичелдей Чазактың мурнундан Барыын-Хемчик кожууннуң Аяңгаты ортумак школазынга «Газель» машинаны белекке берген.
Кожууннуң малчыннар Наадымынга болуп эрткен маргылдаа, мөөрейлерде киржип турар аныяктарны болгаш өзүп орар салгалдарже кичээнгейни угландырып, онзалап демдеглээни өөрүнчүг болган. Наадымның деткикчилериниң аразындан хууда сайгарлыкчы Светлана Данзыновна тиилелгеже чүткүл дээш 15 харлыг Адыгжы Лопсанга 7 хылдыг гитараны белекке берген. Чылдар-биле санаарга 21 дугаар, сан-биле алырга 20 дугаар болуп эрткен чадаг чарыштың маргылдаазы база солун болган. Беш километр черге бир дугаарында Бижиктиг-Хая ортумак школазының доозукчузу 17 харлыг Айдыс Сарыглар маңнап келген:
- Мен черле спортка ынак мен. Школачы чылдарымда тыва хүрешке үргүлчү киришкеш, шаңналдыг черлерни алгылап турдум. Чоокку чылдарга чедир чарыш аъды мунар турдум. Ам болдунмас, узай база берген, килим база аартай берген. Өскээр чугаалаарга, өзе берген мен. Дооскаш дораан ТКУ-нуң бо чылгы ажыттынган экспедиция салбырында кирип алдым. Маңнаары дээрге-ле кадыкшыл-дыр деп санаар мен. Кадык амыдырал кымга-даа күзенчиг.
Он километрге Бай-Тайгадан Аяжы Саая кымга-даа четтирбейн маңнап келген:
- Мен ам дыка үр чылдар иштинде маңнап турарым ол. Эртенниң-не туруп келгеш маңнап алырыңга, чайгаар-ла сергек, омак апаар чүве. Кандыг-даа берге ажыл-херек бүдүрериңге бергелер турбас ышкаш. Республиканың 2012 чылда болуп эрткен Наадымынга 42 километрге ийи дугаарында маңнап келдим. Маңнаарга кижиниң сагыш-сеткили чиик болур. Кижи бүрүзүнге ону сүмексээр мен, ылаңгыя аныяктарга. Россияның хостуг хүрешке шилиндек командазының кежигүнү Омак Сүрүң чоокта чаа Россияның чемпионадынга киришкеш, 3 дугаар черни ээлээн, Наадымның байырлыг хүрежи болуп эртип турар аразында, аңаа байыр чедирбишаан, Наадым үезинде Вячеслав Данзын чоок эштериниң мурнундан деткимче акшаны берген:
- Мен Кызыл-Мажалыктың №1 школазын 2006 чылда дооскаш-ла, Новосибирск хоорайның башкы университединиң күш-культура салбырынче дужаап кирип алгаш, ону ам доосканым ол. Спорт мастери атты 2006 чылда чаалап алдым. Тыва оолдар, кыстарга арага-дарыже хандыкшывайн, хостуг үезинде спорт-биле өңнүктежиирин күзедим.
Наадымның база бир киржикчизи, Хөнделең школазының 3-кү клазының өөреникчизи, 9 харлыг Менди Күжүгет — каш чыл улай аът чарыштарынга мунукчулап келген, дуржулга кире берген, бичии аът мунукчузу. Бо Наадымга улуг чүгүрүк аъттар чарыжынга 2 байзаны алгаш, акша шаңналы болгаш мурнуку өрээлге хеп уштур шкаф-биле шаңнаткан.
Дөзү[эдер | вики-сөзүглелди эдер]
- "Тываның аныяктары" №29, Чечек МОҢГУШ.