Эрзин кожууну

Эрзин кожууннуң сүлдези

Эрзин кожууну – Россия Федерациязында Тыва Республиканың бир кожууну.

Кожуун төвү – Эрзин деп суур. Кызыл хоорай биле Эрзинниң аразы 216 км.

Шөлү – 10830,12 км². Чурттакчы чонунуң саны – 8308 кижи (2017). Национал тургузуу – тывалар. Шажынчы тургузуу – буддистер. Автомобильдин кодунуң дугаары – 17. Куржаг шагы – MSK+4 (UTC+7).

Төөгүзү

Эрзин кожуун 1941 чылдың апрельде тургустунган. Кожуун Тываның мурнуу-чөөн чүгүнде чыдар. Каа-Хем, Кызыл, Тес-Хем кожууннар-биле болгаш мурнуу чүкте Моол күрүне-биле кызыгаарлажып турар.

Бичии Хуралдың Президиуму 1941 чылдың апрель айда айтыышкынының аайы-биле Тес-Хем кожууну ийи – Тес-Хем, Эрзин – кожууннарга чардынган. Эрзин кожуунга Бай-Даг (6 арбан), Эрзин (12 арбан), Нарын (10 арбан), Качык (5 арбан), Тес (6), Бай-Хөл (5 арбан) хамаарышкан. Ниити кожуун чурттакчыларының саны 2988 болгаш 750 өг-бүле болган.

1941 чылдың чурттакчы чонунуң чизелээни-биле Эрзин кожуунда 90 157 баш мал санаттынган: аът – 6717, инек – 10 794, хой – 44 827, өшкү – 27 567, теве – 195, сыын – 17, сарлык – 340.

Амгы үеде Эрзин кожуунуң төвү 1951 чылдың август 23-те төп хоорайы Сарыг-Булуң болуп тургустунган. Облисполкомнуң дужаалы-биле 1951 чылдың август 23-те Сарыг-Булуң Эрзин кылдыр эде адаттынган. 1963 чылдың февраль 7-де Эрзин кожууну Эрзин району Тес-Хем районунуң удуртулгазынче берипкен. 1965 чылдың январь 12-де Эрзин району катап тургустунган.

2011 чылдың ноябрь 1-де Тывага бир дугаар кургаг хоойлу чарлаан кожуун .

Сумулар чизези

1. Эрзин сумузу, төп сууру Эрзин;
2. Бай-Даг сумузу, төп сууру Бай-Даг;
3. Мөрен сумузу, төп сууру Мөрен;
4. Нарын сумузу, төп сууру Нарын;
5. Качык сумузу, төп сууру Качык;
6. Сарыг-Булуң сумузу, төп сууру Булуң-Бажы.

Дөс

1. Тыва чуртунда хоорай, сумулар чизези. Archived 2016-06-24 at the Wayback Machine
2. Эрзин дугайында Тыва Республика чазааның сайтызында. Archived 2015-03-29 at the Wayback Machine